Anadolu'yu anlatmasına rağmen bugün bu topraklarda pek bilinmeyen bir müzik türü var: Rembetiko. Mübadeleyle Yunanistan'a gönderilen Rumların bu topraklardaki hayatlarını, aşklarını yâd etikleri ve henüz vardıkları Yunanistan illerinde çektikleri sıkıntıları anlatıyor bu şarkılar. Kostas Ferris, “Rembetiko” filmiyle Rumların bu zorlu yıllarını, dokunaklı rembetikolar eşliğinde beyaz perdeye taşımıştı. Filmi, rembetiko hakkında özet bir fikir vermesi açısından tavsiye ederim.

Bilinirliği gün geçtikçe artsa da hâlâ sürprizlerle dolu, keşfedilmeyi bekleyen zengin bir derya rembetiko. Sözleri Rumca olmasına rağmen ismi Türkçe olan şu şarkı gibi: “Bir Allah”.

Gemlik doğumlu Yannis Papaioannu'a ait bu şarkının sözleri. 1947 yılında Yannis Stamulis tarafından yeniden yorumlanarak kayıtlara geçmiş olan şarkı, rembetiko eserler arasında kendine önemli yer edinmiş zamanla. Aslında bir aşk hikâyesi bu, yârini bırakıp ötelere göç eden Rum'un geride kalan sevdiğine bestelediği bir şarkı. Okunan ezanın, minareden yükselen Allah kelimesinin şehrin semalarında yankılanmasıyla eski günlerine, sevdiğiyle geçirdiği zamanlara yol alan bir gencin ağıtı gibi aslında.

'Bir Allah'ı duyunca, aklım sana doğru yol alır

Yunanca bulduğum şarkının sözlerini İngilizce'ye, sonra Türkçe'ye çevirmeye çalıştım. Burada bir parantez açmak gerekirse, bir asır önce aynı topraklarda aynı şarkılarla büyüyen iki halkın torunları olarak, bugün çevirileri İngilizce üzerinden yapıyoruz genelde...

Şarkının sözleri şöyle diyebilirim:

Hoca camiye gelip de gece vakti,

'Bir Allah' diye seslendiği zaman, yüreğim kanar.

Seni tanıdığım aklıma gelir, o uzak diyarlarda,

'Bir Allah'ı duyunca, aklım sana doğru yol alır.

Anadolu'nun* derinliklerinde, karanlığında,

'Bir Allah'ı duyunca, yüreğim kanar.

*Anadolu, Yunanca'da 'doğu' anlamına geliyor aynı zamanda. Burada Anadolu anlamında kullanılmış kanımca.

Bu şarkıyla özdeşleşmiş bir isim var, Selanikli şarkıcı Stella Haskil. Şarkıyı da ondan dinleyelim:

Fatih Sınar yazdı