Malum Hicrî takvime göre ikinci ay olan Safer ayındayız.

Geçen yıllarda da cep telefonuma aşağıda bahsedeceğim mahiyette mesajlar gelmiş ama bendeniz ya önemsememiş ya da muhatabı arayarak durumu izaha gayret etmiştim. Ancak geçtiğimiz gün yine cep telefonuma gelen ve “safer ayı safer ayı ile birlikte yeryüzüne inecek olan uğursuzlukların vakti geldi, şu anda bela ve uğursuzluklar gök katının 1. katına intikal etmiş bulunmakta… şu şu zikirleri çekmezseniz bu belalar size ve ümmete de isabet edebilir… Aman ha dikkat…” mealinde ve sahibinin/göndereninin kim olduğu belirsiz bir mesaj alınca cevap olarak “muhterem, en az sizin kadar muhterem olduğuna inandığım ism-i şerifinizi lütfetmemişsiniz. Tavsiye ve teklif ettiğiniz TESBİHATA EYVALLAH ve ama benim iman ve ittiba ettiğim peygamberim ‘UĞURSUZLUK ŞİRKTİR’ buyurur. Siz de kuruntuya ve zanna değil, O’na (s.a.) ittiba edin. Ayrıca Ebu Davud isimli hadis kitabının hassaten konuyla ilgili bulunan 3914-3915 no.lu hadislerine de bakın. Mutlaka istifade edeceksiniz…” şeklinde bir mesaj yazdım. 

Bir cevap bekledim. Gelmeyince aynı numaraya, “İsm-i şerifinizi ve kıymetli fikirlerinizi bahşetmediniz!?” şeklinde ikinci bir mesaj daha gönderdim. Amma nafile, yine cevap yok.

Bunun üzerine konuyu daha da derinleştirip bu husustaki hadisleri inceledim. Vardığım neticeleri siz dostlarla da paylaşmanın faydalı olacağı kanaatindeyim. Olur a, sizlerden de bu nevi mesaj ve ikaz alanlar bulunabilir.

Rasûl-i Ekrem bu hurafe fikrinin izalesine fiilen de çalışmıştır

Öncelikle mutlak olarak bilinmesi gereken bir husus ki Hz. Peygamber (s.a.). biz ümmetine bıraktığı mirasının altın parçalarından olan şerefli hadislerinde “üç defa ‘Uğursuzluğa inanmak şirktir, uğursuzluğa inanmak şirktir’ buyurdu” (Sünen-i Ebu Davud, C. 13, Sh. 548, h.no 3910, Şamil Yayınları). Bu husus elbette genel bir durum. Bunun yanında, demek ki Efendimiz (s.a.) ümmetinin bu beladan hâli olmayacağını biliyordu, O'na bildirilmişti ki “safer ayı”na ilişkin olarak da özel beyan ve ikazlarda bulunmuştur.

Dikkatlerinize arz edeceğimiz bu ikaz ve beyanlar da yine aynı kaynaktan alındı, bu sebeple sadece sayfa ve hadis no.larını vereceğim, merak eden kardeşlerim oradan bakabilirler:

- Ebu Davud dedi ki: Eşheb (şöyle) dedi: (İmam) Malik'e, "lâ safere" sözü(nün manası) soruldu da: "Cahiliye halkı Safer ayını helal (aylardan) sayarlardı. (Sonradan) onu bir sene helal, bir sene de haram saymaya başladılar. Hz. Peygamber (s.a.) de onların bu âdetini kaldırmak için); '(Böyle bir sene helâl, bir sene de haram sayılan) bir Safer (ayı) yoktur.' buyurdu." cevabını verdi. (3914 no.lu hadis)

- Bakiyye dedi ki: Ben Muhammed b. Râşid'e hadisteki (…) "Safer nedir?" dedim. (Muhammed b. Râ-şid de): İşittiğime göre cahiliye halkı Safer ayını uğursuz sayarlarmış da Peygamber (s.a): 'Safer ayında (bir uğursuzluk) yoktur.' buyurmuş." dedi.  (Muhammed b. Râşid sözlerine devam ederek şöyle) dedi: "Biz 'Sa­fer, karında tutan bir ağrıdır' diyeni de işittik. (Bu görüşte olan cahili­ye halkı) 'bu ağrı (başkasına da) bulaşır' derlerdi. Bunun üzerine (Hz. Peygamber), 'Safer (denilen böyle bir ağrı) yoktur.' buyurdu." (3915 no.lu hadis, tarafımızdan kısaltılarak, konuyla ilgili kısmı verilmiştir)

Aynı eserde bu hadislerin açıklaması sadedinde şu beyanlar dikkat çekicidir:

“(…) Safer: Hicrî tarihin ikinci ayının adıdır. Cahiliye devrinde Araplar nesîe usulüne göre Muharrem ayının haramlığını Safer'e naklederlerdi ve bu su­retle Safer ayını haram sayarlardı. Nitekim yüce Allah müşriklerin bu çirkin hallerini Tevbe Suresinin 37. ayet-i kerimesinde bize açıklamaktadır. Resul-i Ekrem Efendimiz bunu da men edip "Artık Safer ayı için hürmet yoktur." buyurmuştur. Asr-ı Saadet’ten zamanımıza kadar devam edip gelen halk te­lakkisine göre bu ayda kıyılan nikâhı devamsız sayarlar. Hatta halk arasın­da bu aya boş ay derler. "Saferde uğursuzluk yoktur." buyurulmakla bu te­lakki men olunmuştur. Buharî'nin bir rivayetine göre Hz. Âişe, "Benim ni­kâhım da zifafım da Safer ayında idi." buyurduklarına göre, Resul-i Ekrem bu hurafe fikrinin izalesine fiilen de çalışmıştır.

İkinci bir tevile göre bu hadis-i şerifteki Safer kelimesinden maksat, cahiliye Araplarının, insanın karnında yaşadıklarına inandıkları yılan gibi bir hayvandır. İnsan acıktığı zaman o hayvan çoğu zaman heyecanlanıp sahibini öldürür. Hatta bunu uyuz hastalığından daha bulaşıcı sayarlardı. Nevevî'nin açıklamasına göre Safer kelimesinin sahih tefsiri budur. Mutarrif, İbn Vehb, İbn Habib, Ebû Ubeyd ve diğer birçok ulemanın kavilleri de budur. Nevevî'nin beyanına göre burada her iki tarafın da kastedilmiş olabileceği, HER İKİ ANLAMDAKİ SAFERİN DE BÂTIL VE ASILSIZ OLDUĞU BİLDİRİLMEKTEdir.

Ancak cahiliye halkının karın ağrısı hakkındaki bu yanlış telakkisini, bugünkü ilmî gerçeklerin ışığında tesbit edilen karındaki solucan, tirişin ve tenyalarla karıştırmamak gerekir. Hadiste reddedilen bunlar değildir. (…)” (Sayfa 554-555’den kısaltılarak alınmıştır, vurgular tarafımıza aittir)

Rabbim bizleri kuruntuya ve zanna değil, O’na (s.a.) ittiba edenlerden eyleye

Sevgili dostlar, elbette herşeyi bilmem mümkün değil, amma imkânlar dairesinde haddimi bilmeye çalışan bir kardeşinizim. Bu çerçevede işbu haberin ilmî bir yazı olmadığı malûmunuz olmakla birlikte bendeniz de itiraf ediyorum. Bu manada, elbette bu konuda ilim ehlinin söyleyeceği çok ve güzel sözler mutlaka vardır. Öyleyse sözü uzatmamız şık olmayacaktır. Meraklıları aşağıda belirteceğimiz kaynaklara da bakabilirler:

- Ebu Hureyre’den, Nebi'nin (s.a.) şöyle buyurduğu rivayet olunmuştur:

"(…) Safer (ayının hayır ve şerle alâmeti) de yoktur (bunlar cahiliyyet hurafeleridir) (…)" (Tecrid-i Sarih Tercümesi, C. 12, Sayfa 84, Hadis no. 1927, D.İ.B. Yayınları)

- Aynı mahiyette iki ayrı hadis-i şerif de Kütüb-i Sitte (İbrahim Canan) 4096-4097 no.lu hadislerde yer almaktadır.

Mesaj gönderen ve bu habere vesile olan ve ismini açıklamaya dahi cesareti olmayan “muhterem”e de yazdığım gibi Rabbim bizleri kuruntuya ve zanna değil, O’na (s.a.) ittiba edenlerden eyleye…

Emin Atalay yazdı