Zuihitsu (随筆) tipik olarak yazarın çevresine yanıt veren gevşek bağlantılı kişisel denemeler ve parçalanmış fikirlerden oluşan bir Japon edebiyatı türüdür. Adı, "istemek" ve "kalem" anlamına gelen iki Kanji'den türetilmiştir. Terimin kökeni nihayetinde Çince'dir, zuihitsu, 随筆 (Mandarin: suíbǐ) kelimesinin Çin-Japonca okunuşudur (on'yomi), yerel okunuşu (kun'yomi) fude ni Shitagau ("fırçayı takip et") şeklindedir. Bu nedenle, türün eserleri geleneksel olarak planlanmış edebi eserler olarak değil, yazarlar tarafından rastgele veya rastgele kaydedilmiş düşünceler olarak düşünülmelidir.
Zuihitsu, Heian Dönemi'nde Sei Shōnagon'un Yastık Kitabı ile ortaya çıktı. Heian İmparatorluk Mahkemesi’nin bir üyesi olan Shōnagon, saray hayatıyla ilgili kendi gözlemlerini ve düşüncelerini içeren özel bir günlük tuttu. Kamuya açıklanmayı isteyip istemediği belli değil (çalışmanın bazı bölümleri bunu yapmadığını gösteriyor), ancak eser yine de hayatta kaldı ve dönemin yaşamına alternatif bir bakış açısı sağlayarak onu paha biçilmez bir edebi eser haline getirdi.
Tür, birkaç yüzyıl sonra Kamakura Dönemi'nde saygın bir yazı biçimi olarak ivme kazandı. Heian Court'un yetkisinin kaldırılması ve başkentin günümüz Tokyo'sunun yakınlarındaki Kamakura'ya taşınmasıyla birlikte, birçok entelektüel, sosyal kaosun ortasında hayal kırıklığına uğradı ve çilecilik içinde yaşamayı seçti.-Saf Toprak Budizminin artan önemini de yansıtan bir eğilim- İzolasyondan yazan bu yazarlar, kendileriyle karşılaştırıldığında, dar kafalı olarak gördükleri çağdaşlarının yozlaşmasını ve maddi dünyanın geçiciliğini genel olarak ele aldılar. Bu döneme ait başlıca eserler arasında Kamo no Chōmei'nin Hōjōki'si ve Yoshida Kenkō'nin Tsurezuregusa'sı yer alır.
Zuihitsu, yeni geliştirilen tüccar sınıflarında geniş bir izleyici kitlesi bulduğu Edo döneminde ana popülerliğe yükseldi. Ayrıca, Japon klasik bilginlerinin geleneksel olarak zuihitsu tarzında yazmaya başlamasıyla, bilimsel bir dayanak kazandı. Bu hareketin saygın yazarları arasında Motoori Norinaga, Yokoi Yayu ve Matsudaira Sadanobu bulunmaktadır.
Büyük ölçüde kişisel yazma ve tefekküre odaklanan bir tür olarak, zuihitsu yazıları, bestelendiği sırada yaygın olan tutumları yansıtan sorunları keşfetme eğilimindedir. Bununla birlikte, kapsayıcı temalar, aristokrat yaşamın doğasını ve kusurlarını olduğu kadar dünyanın ve sakinlerinin tatsızlıklarını da içerir. Eserlerin çoğu, genellikle mevsimlerin değişimini takdir etmek gibi tipik olarak “Japon” temalarını yansıtan şiir örneklerine sahiptir. Ek olarak, Budist düşüncede güçlü bir şekilde kök salmış olan Kamakura Dönemi zuihitsusu, tipik olarak yazarın maddi dünyanın süreksizliği üzerine düşüncelerini içerir.
Üsame Aslan
