Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu (1901-1974), son devrin sosyolog, iktisatçı ve fikir adamları arasında temayüz etmiş önemli şahsiyetlerinden. Hayatı ve eserleri hakkında bazı çalışmalar yapılmış. Bunlardan Amiran Kurtkan’ın Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu (1987) adlı eseri, Nevin Güngör’ün Kültür–Eğitim–Dil Üzerine Görüşleriyle Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu (1991) ve Dilaver Düzgün’ün Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun Folklor ve Halk Edebiyatı ile İlgili Çalışmaları (1997) adlı eserleri ilk anda hatırlanabilir. Kurtkan, Fındıkoğlu Bibliyografyası, 1918-1958 (1958) başlıklı çalışmasıyla Ziyaeddin Fahri’nin yazdıklarının künyelerini bir araya getirmiş, Mustafa Erkal da bu bibliyografyaya bir tekmile yazmış. Fındıkoğlu’nun hayatı ve eserleri hakkında Mustafa Erkal’ın İslâm Ansiklopedisi (DİA-XIII)’ne yazdığı maddede derli toplu bilgi yer almakta.
Fındıkoğlu hakkında okuyucu söz konusu çalışmalarda yeterli bilgi bulabilir.
Kitaplaştırılabilecek birçok makalesi var
Özellikle Düzgün’ün çalışmasında net olarak görülebileceği gibi Fındıkoğlu’nun yayınlanmış kitaplarına girmemiş birçok makalesi bulunmakta. Bunların hepsi bir araya getirilip kitaplaştırılabilir. Fakat içlerinde yazı dizisi teşkil edenler müstakil kitaplar olarak da derlenip basılabilir. İşte Yûnus Emre hakkında hazırladığı yazı dizisi müstakil olarak kitaplaştırılabilecek bir toplam.
Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun, Yûnus Emre’nin hayatını ve kâinatını edebiyat sosyolojisi metotlarını kullanarak değerlendirdiği bu yazı dizisi, 1925 yılında otuz küsur sayı yayınlanmış bulunan Meslek gazetesinde on üç bölüm olarak neşredilmiş.
Görüldüğü üzere Meslek’in on sayısında yer almış bulunan yazı dizisi, müellifinin tasnifiyle toplam on üç bölümdür. Dokuzuncu sıradaki künyede on bir ve on ikinci bölüm yer almakta, onuncu sıradaki künyede ise on ikinci bölümün devamı ve on üçüncü bölüm bulunmakta.
Tapduk Emre’nin neden sadece Tuzcu’da kabri var
Yazı dizisinin özellikle yedinci bölümünden sonra ele alınan husus, Yûnus Emre’nin Erzurumluluğu meselesidir. Fındıkoğlu, Erzurum Tuzcu köyünde mevcut Yûnus Emre ve şeyhi Tapduk Emre kabirlerinden yola çıkarak Yûnus Emre’nin Erzurumlu olduğu hakkında uzun tahlillere girişir. Dikkat çekici bir husustur ki, Yûnus Emre’nin Türkiye’nin çeşitli beldelerinde kabir veya makamları bulunmakla birlikte Tapduk Emre’nin sadece Erzurum’un Tuzcu köyünde kabri vardır. Bu haliyle bu derlemeyi aslında Erzurum kitaplığının bir parçası olarak görmek de mümkün. Dolayısıyla diyebiliriz ki Erzurum Şairleri başlıklı bir eseri basılmış bulunan Fındıkoğlu’nun Yûnus Emre’si Erzurumludur.
Eski harfli olduğu için gözden saklı kalmış
Müellif Meslek’teki söz konusu neşrin bazı bölümlerinde “Anadolu Edebiyatı Notları”, birkaçında ise “Anadolu Halk Edebiyatı Notları” başlığını kullanmış. Fındıkoğlu, yazı dizisinin “Medhal” bölümünde Anadolu edebiyatının genel görünümü hakkında bilgi verir ve bu edebiyatı tasnif denemesinde bulunur. Hemen peşinden de “Usûl ve Gaye” başlığını açarak incelemesinde uyguladığı usûle dair bilgi verir. Bunu, “Yûnus Emre’nin hayatını, eş’ârını, edebî ve şi’rî felsefesini tedkîk ederken kullanacağımız usûl, umumiyet itibariyle edebiyat tarihinin usûlüdür. Bunu teşhis eden yegâne nokta asrımızın ilmine hâkim olan içtimaiyatın usûlünden mülhem olmaktır” diyerek açıklar.
Velhasıl bu yazı dizisi, eski harfli olduğu için gözlerden nihan kalmış önemli bir Yûnus Emre çalışması. Yakında kitap olarak neşredilecek olan bu çalışma ile Yûnus Emre hakkında Osmanlıca süreli yayınlarda kalmış bir etüt gün ışığına çıkmış olacak. Yâ nasib!
Yusuf Turan Günaydın haber verdi
