Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının gür sesli şair ve yazarlarından biri olan Hüseyin Nihal Atsız 12 Ocak 1905 tarihinde İstanbul'un Kadıköy ilçesinde dünyaya gelmiştir. Kendisi aslen Gümüşhane kökenlidir. Babası Gümüşhane'ye bağlı Torul ilçesinin Midi Köyü'nün Çiftçioğulları ailesinden Deniz Güverte Binbaşısı Mehmet Nâil Bey'dir. Annesi ise Trabzon'un Kadıoğulları ailesinden Deniz Yarbayı Osman Fevzi Bey'in kızı Fatma Zehra Hanım'dır. Nihal Atsız, iki evlilik yapan bir babanın ilk evliliğinden olan çocuğudur. Kendisi; eğitimci, yazar, düşünür ve fikir adamı Ahmet Nejdet Sançar'ın ağabeyidir. Kız kardeşi ise Fatma Nezihe Çiftçioğlu'dur.
Hüseyin Nihal Atsız ilk öğrenimini Kadıköy’deki Fransız ve Alman okullarında, Kasımpaşa’daki Cezayirli Gazi Hasan Paşa ilk mektebinde ve Haydarpaşa’daki hususî Osmanlı İttihad Mektebi’nde tamamlamıştır. Orta öğrenimini ise Kadıköy ve İstanbul Sultânîsi’nde gerçekleştirmiştir. 1922’de imtihanla Askerî Tıbbiye’ye girmiş, aldığı bir disiplin cezası yüzünden henüz 3. sınıftayken bu okuldan atılmıştır. 1926’da Edebiyat Fakültesi’ne kaydolmuş, fakat bundan bir hafta sonra askere alınmıştır. İstanbul'daki Taşkışla'da vatanî vazifesini ifa ettikten sonra tekrar Edebiyat Fakültesi’ne dönmüştür. Bu arada, aynı zamanlarda devam ettiği Yüksek Muallim Mektebi’nden de 1930’da mezun olmuştur. 1931'de büyük edebiyat tarihçisi Fuad Köprülü tarafından Türkiyat Enstitüsü’ne asistan olarak alınmıştır. Hocası Zeki Velidi Togan'ın Türk Dil Kurultayı’nda maruz kaldığı hücumlara tepki olarak çektiği telgraf sebebiyle 1933'te asistanlıktan çıkarılmıştır.
