Yazarlarımıza, Mustafa Kutlu'yu, Sezai Karakoç'u, Necip Fazıl'ı, Rasim Özdenören'i, Cahit Zarifoğlu'nu, Seyyid Kutub'u, Aliya İzzetbegoviç'i, Muhammed İkbal'i, ve onlar gibi nice büyük yazar ve fikir adamını okumaya nereden başlamamız gerektiğini sormuş, tavsiyelerini ve ilgili bir anılarını paylaşmasını istemiştik. Sürdürdüğümüz soruşturmanın ikinci bölümünde Ali Görkem Userin, Hümeyra Şahin ve Güzide Ertürk'ün cevapları var.

Ali Görkem Userin (Yazar)

İsimlerini zikrettiğiniz yazarların okunması sürecinde öncelik verilecek eserler için bir liste yapmaktansa işaret edilmesi gereken birkaç hususun altını çizmek daha faydalı olabilir. Bu noktada, belirttiğiniz isimleri iki grupta ele alabiliriz.

İlk grup, Necip Fazıl, Sezai Karakoç, Nuri Pakdil ve Cahit Zarifoğlu’nun yer aldığı edebiyat merkezli gruptur. Bunlar, edebiyatın şiir, öykü, roman, piyes gibi birçok türünde eserler vermiştir. Söylenmesi gerekeni, her türün kendi özel avantajları dahilinde yalınlaştırarak ifade etmişlerdir. Bu isimlerin külliyatlarına nereden başlamak gerektiği ise o türlerdeki veya kimi eserlerindeki başarılarına göre değil, toplamda yapmaya çalıştıklarına, ana gayretlerine göre belirlenmelidir.

Necip Fazıl’dan Zarifoğlu’na gelen çizginin ana gayreti yabancılaşma ve modernleşmenin yıkıcı etkilerine karşı, kendi olmayı, başka bir deyişle öze dönüşü savunan samimi bir tavır ortaya koymalarıdır. Bu yüzden, şiirlerinden, öykü veya piyeslerinden evvel duruş, düşünce ve tavırlarını kavramamıza yardımcı olacak düzyazı eserlerini okumaktan yanayım ben. Düşünceleri kavranmadan sanatlarına, edebiyatlarına yeterince nüfuz edilebileceğini iddia etmek mümkün değil.

Dahası, düşüncelerine bîhaber olduğumuz bir yazarın şiir veya piyeslerindeki tarzı bize çok anlamsız veya saçma da görünebilir. Bunun için, öncelik düşünce eserlerinde ve düzyazılarında olmalıdır. Yazarın, eserleriyle ortaya koyduğu birikimi bir binaya benzetirsek, bu binanın temeli düşünceyle oluşturulmuştur. Üst katları ayakta tutan sütunlar ise yine bu temele bağlıdır. Düşünce eserleriyle birlikte veya bunların ardından ise -varsa- yazarın hatıraları ve biyografisi okunabilir

İkinci grupta değerlendirilebilecek Seyyid Kutub, Aliya İzzetbegoviçve Muhammed İkbal gibi isimlerin ortak yanı ve belirgin özelliği ise düşünce ve davanın eserden öteye geçerek eyleme dönüşmesidir. Bunlarda da okunma önceliği yine düşünce eserlerindedir. Sonrasında ise hatırat ve biyografileri faydalı olacaktır. Eylemin bir yanı eserleriyse, öbür yanı da hayatları, hatıralarıdır.

Hümeyra Şahin (Yazar)

Genç arkadaşların okuma listelerinde mutlaka olması gerektiğni düşündüğüm bazı yazarlar var elbette. Bunlardan birkaçını bir okuma paketine dönüştürerek ifade edecek olursam; İkbal, Aliya, Ali Şeriati, Edward Said ve Marshall Hudgson’ı söyleyebilirim. Her biri için bir kitap listesi vermekten çok genç arkadaşları bu isimler üzerine özellikle eğilmelerini öneririm. Zira bu isimler İslam dünyasındaki bazan birbirinden farklı bazan birbirini destekleyen fikir ve düşnce zenginliklerine onları ulaştırabilir. Bu beş yazarı hakkıyla anlamak bir genç için zaten başı başına bir birikim.

İlk olarak; Pakistan’ın ruhunu inşa eden Muhammed İkbal, bize kendi ülkesinin problemlerini icabında özeleştiriye tabi tutabilen bir vatanseverin serüvenini anlatması bakımından önemli. İslam’ın Güney Asya’daki hikayesini, güncel bir mesele olarak Keşmir sorununu, Avrupa’da ve Amerika’da İslam temsilinde önemli bir yeri olan Hint-PakistanMüslümanlarını İkbal üzerinden anlamak mümkün olabilir.

Aliya, Türkiye’yi merkeze alırsak Pakistan’ın zıt istikametindeki bir coğrafyada, Avrupa’nın ortasındaki Müslümanların dünyasını keşfetmek için bir imkan. Pakistan’dan çok farklı bir hikaye. Balkanların etnik yapısını, milliyetçiliği, soykırımı ve bu mesele karşısında uluslararası kurumların tavrını irdelemek ve Müslüman bir mütefekkir ve özgürlük savaşçısının zengin dünyasını anlamak için olmazsa olmaz bir isim.

Ali Şeriati, bambaşka bir İslam yorumunu, Tahran-Paris arasında inşa edilen entelektüel bir zihni görmek bakımından aykırı bir profil. Alışageldiğimiz İslam yorumlarından bizi biraz uzaklaştıracak, zengin bir imge dünyası ile sarsacak, farklı bir duyarlılığı temsil edecek bir devrimci.

Edward Said, paradigma değiştiren eseri Oryantalizm ile bizim için çok temel bir mevzuyu, doğu-batı meselesini tartışmaya, irdelemeye pencere açabilir. Said’in zihnimizi götüreceği yer aynı zamanda modern dünyanın da pek çok meselesi ile irtibatlı olacak. Zira bugün modern dünyanın zihnini kuşatan tüm düşünce sorunları bu kavramla ilişkili. Bu nedenle Said’i okumuş bir genç için dünya artık başka bir pencereden görülmeye başayabilir.

Son olarak Marshal Hodgson’un ‘Dünya Tarihini Yeniden Keşetmek’ adlı eserine aşina olmak, gençler için haritanın bile nasıl bir politik araç olarak kullanıldığı bilgisini verecektir. Bunun üzerinden dünya tarihini yeniden düşünmenin yolları ortaya çıkar.

Genç arkadaşlara bu yazarları bazan mukayese ederek, bazan kendi bağlamlarında okumayı ve anlamayı öneririm. Eserlerini öğrenmek üzere internete girdiklerinde haklarında pekçok bilgiye de ulaşbileceklerini düşünerek kesin bir liste vermek yerine genç arkadaşlara bu beş ismin peşine kararlı şekilde düşmelerini teklif ediyorum.

Güzide Ertürk (Öykücü)

Okuyucuların yazarlarla tanışması tesadüflere dayansa güzel olurdu. Kim olduğunu bilmeden, kitabın ilk cümlesine, ismine bakıp kitapçı raflarından çekip alsalar. Bir sahafta karşılaşsalar ilk defa. Hiç bir tavsiyeye dayanmadan kendi maceralarını yaşasalar. Mesela Cahit Zarifoğlu'nun mısraları bir anda çarpsa onları ve kimmiş bu şair diyerek ayak izinden gitseler;

"Özgürlüğü kur

Suyu dök yürek etlerimizi

Parçalanmalarımızı topla

Büyük ateş meydana yağmur getirdi

Gökteki kazan devrildi

Ağaçların gece aydınlığı

Duygunun canlılığı

Kıvrılıp eğilişi dalların hüznü ateşe

hüznü ateşe

hüznü ateşe tutuşu

Toprağı üzüntüden ayıklayışı

Sende kaybedebildiğim yani ey korkulu hayat

Taktığım tarafımızdan sevilen

Haklarımız esenliğimiz karanlığımız

Güzelliğin ellerin alnımla

Mızrağına seç önce seç kabarık alnımı

Fırlat kayaya kimliğini kişiliğini

Dişlerimin ortasına

Sar beni kumla ağaç kütükleriyle

Ki suyu geç beni kurula "

Adını bilmedikleri bir şiirle başlasın her şey. Arkası da gelecektir eminim.

Soruşturmamızın ilk bölümü için tıklayınız.

Ahmed Sadreddin sordu