Aslında sünnet yaşatılmaz. Sünnetle yaşar insan. İnsan nebevi ahlaka ve peygamber uygulamasına ne kadar sarılırsa, hayat o ölçüde değer kazanır. Sünnet hayatını şekillendiremezse, oduna döner. Aslında insan kendisi bile tanıyamaz kendini…
Sünnet, bir hayat düsturudur. Müslümanlar için vazgeçilmez bir gıdadır. Bir hata olarak, küçük bir kısım uygulamanın içine sıkıştırılmamalıdır. Hayatın bütününü Allah ve peygamberinden uzak yaşamak, ama sadece bir gün için sünnetçi olmak… Heyhat!
Bu sünnet ve adap çerçevesinde bir hayat ve toplum kuran topraklarda, son zamanlarda nev-zuhur garip sünnet tartışmaları çıksa da işler öyle değil inanın... Gerçek şu ki her toplumun kendisine göre özel ve vazgeçilmez saydığı nice sünnetler mevcut.
Çocuklar doğunca kulağına ezan okunarak başlanan terbiye yöntemi, yaşı bir yerlere gelince, bir başka “sünnet” töreniyle taçlanmış bizde. Ama kimi yerlerde de bu sadece basit bir cerrahi operasyon olmuş ve çok törene ihtiyaç kalmamış.
Sizin için Akika kesildi mi?
Afrika başka bir sünneti yaşamayı kendine hedef bilmiş mesela... Önemsediğimiz sünnet uygulamalarına biraz daha yakından baktık. Onların yaşatmayı vazgeçilmez bir düstur olarak algıladıkları sünnet, bizimkisinden daha sağlam.
Allah resulü, çocuklar yedi günlük olunca onları tıraş eder, saçlarının ağırlığınca tasaddukta bulunur ve akika kurbanı keserdi. Bu nedenledir ki Afrika’da bir çocuk doğunca en vazgeçilemeyecek şey Baptem töreni. Yani akika.
Akika, sünnet olan bir kurban şeklidir. Bizim topraklarda az bilinir ve çok da önemsenmez. Eskiden büyükler çocukların maddi ve manevi gelişimi için mutlaka tavsiye ederlermiş. Anadolu toprakları için, bulamamaktan daha çok, bilmemek ve önemsememek hâkim. Ama ciddi olarak yeşertilmesi gereken bir sünnet...
Afrikalı Müslümanlar için, tüm eş-dostunun davet edildiği, icabet etmemenin büyük bir kusur olarak algılandığı bu törende Kur’an okunacak, dualar edilecek, ikramın tadına bakılacak. Yemek konusunda da zorlanmaz Afrika insanı, büyükçe bir kabın kenarına oturan dostlar kaşığa bile ihtiyaç duymadan, (ama mutlaka ellerini yıkayarak) bismillah derler. Hayat sadeleştikçe daha güzel olacaktır.
Ne yediğiniz önemli değil
Yemekten önce zomkom adı verilen, mil ununda yapılmış içecek ikram edilir. Mil, buğdaya benzeyen ve en temel gıda kaynağıdır. Hafif şekerli, un tadını rahatça aldığınız zomkom, bardaklarda gelir. Kola adı verilen, kolanın da ana maddesini oluşturduğu sanılan, cevize benzer bir meyve de bugünün ikramları arasında. Arkasından yemek ikramı başlar. Pilav, balıklı taze fasulye veya etli patates en yaygın olanı... Daha çok masraf edecekler için, bir de tavuk.
Giderken hediyenizi almayı unutmayın. En yaygın olan yöntem şu: Arkadaşlar kendi aralarında para toplar ve nakit olarak takdim ederler. Diğer abiler, ablalar, aile ve akrabalar için gerçekten bir düğün havasında hazırlanmıştır.
Bölgenin diğer sosyal yaşamıyla kıyaslandığında en güzel ve sevindirici yön bu törende kız veya erkek çocuğu ayırımının yapılmamasıdır.
Yemek içmek bir yana, akika sünnetinin canlı kalışı, kıt imkânlar içinde bile olsa, eş dosta ikram havası, takdire değer uygulamalardan.
Duamız odur ki; rabbim bütün ümmete sünnet üzere yaşayacağı bir hayat nasip etsin.
Haşim Akın yazdı
