Erzurum Anadolu'nun güzel ve sevilen şehirlerinden biridir. Burayı yeni yeni tanımaya başlıyorum. Gündüzle gece arasındaki hararet farkına rağmen temmuz ayındaki yağmurlarla, Allah sanki kulları için güzel bir oruç ayı hazırladı. Genelde güneşli geçiyor günler. İnsanlar bu sıcakları, orucu biraz daha sevaba elverişli hale getirdiği için de seviyorlar.
Erzurum'da; esnafın ve halkın Ramazan'a ve oruca olan saygısı-sevgisi devam ediyor. İnsanların yüzlerinde ve hareketlerinde orucun getirdiği güzellik ve güzel yorgunluk kendini belli ediyor. Teravihe olan rağbeti size şöyle açıklayayım: Oturduğum mahallede yatsı ezanıyla birlikte insanlar akın akın namaza adeta hücum ediyorlar. Orda güzel bir ganimetin varlığını hissedercesine...
Ulu Camide Bülbül gazeli
Erzurum'un en büyük ve işlek caddesinde teravih vakti gezen az miktardaki insanların büyük çoğunluğu 15-25 yaş arası gençler. Çifte Minareler'in yanındaki eni boyundan uzun Ulu Cami'de de gençlerin teravihteki azlığı dikkat çekici. Hem burada hem de diğer bir merkezi cami olan Lala Paşa'da da teravih namazları ikişer rekat olarak kılınıyor. Ama maalesef rekat aralarında salavat getirme geleneği yerleşmemiş. Erzurum'da yıllardır ezanlardan sonra salavat okumak gibi bir güzellik olduğu halde. Ramazan'ın ilk gecelerinden birinde Ulu Cami'de teravih sonrası müezzinin okuduğu 'bülbül gazeli' etkileyiciydi. Çıkışta meyve satıcıları ve başka satıcılar ürünlerini satabilmek için cemaati bekliyorlardı. Ayrıca çocukların oruç gecelerine kattıkları neşenin her Müslüman şehir gibi burada da var olduğunu belirtelim.
Semaversiz olmaz abi!
Teravih vakti sokaklarda hakim olan bekleyiş sessizliği, namazın bitmesiyle yerini pek çok yöne akmaya başlayan sevinçli adımlara bırakıyor. İnsanlar bir günü daha oruçlu geçirmiş olmanın vakur sevinciyle çayhanelere, çay bahçelerine yol alıyorlar. Burada genellikle çok büyük semaverlerde demlenmiş çaylarını yudumlarlarken sohbeti de koyulaştırıyorlar.
Erzurum'da semaverden çay içmek çok önemli. Şu kadarını söylersem anlattıklarımda haklı olduğuma kani olursunuz: Gece, teravih sonrası eve dönerken bazı evlerin önünde koca koca adamların semaverlerin ateşini harlamak için uğraştıklarını gördüm. Kışın bile erkeklerin, kadınların semaverin ateşini tutuşturmak için giriş kapılarının önünde çabaladıkları, doğruluğu tartışılmayacak bir rivayet.
Erzurum'un çeşmeleri de meşhurdur. Nerdeyse her köşe başında suları kesintisiz akan cömert çeşmeler var. Sıcak sayılabilecek bu Ramazan ayında, gündüzleri o çeşmeler dokunulması yasak işveli sevgililere benzese de kıymetlerinin daha net anlaşılmasından ötürü memnunlar. Ama gece oldu mu açlığın ve susuzluğun kuruttuğu o mübarek dudakları sevindirmekten geri durmuyorlar. Gündüzleri ise insanlar hem çocukların içmesi için hem de evde nefis yemekler hazırlamaya başlayanlar için su taşırlar bu çeşmelerden. Yani Ramazan'da gündüzleri öyle tamamen dokunulmaz değil çeşmeler.
Bu serhat şehrinde Kur'an sevgisi Ramazan'da mukabelelerin çokluğuyla kendini belli ediyor. Bütün camilerde devam eden mukabelelerin yanında pek çok apartmanın giriş katlarındaki küçük mescidlerde de Kur'an ziyafetleri var. Bazı camilerde, mukabelelerin 2-3 vaktin öncesi ve sonrasında gerçekleşmesi uygun görülmüş.
İftar sofralarında dostların, akrabaların, komşuların birbirini sıklıkla ağırladığı bu yörede; belediyeler de kurdukları iftar çadırlarıyla iyilik kervanına katılmak amacında. Çifte Minareli Medrese, Ramazan dışındaki zamanlarda kapalı olduğu halde belediye ve bir vakfın gayretiyle Erzurumlulara iftar vermek amacıyla kapılarını açmış. İftara doğru oralardan geçerken heyecanla gidip içinde gezindik. Taş yapının göğe açık muhteşem duvarları arasında inleyen ney nağmeleri eşliğinde fotoğraflar bile çektik.
İstanbul dışında iftar etmek..
Erzurum'la İstanbul arasındaki zaman farkından dolayı TRT'nin yaptığı iftar programlarını Erzurumlular oruçlarını açarken ve sonrasında izliyorlar. Ben ise ilk defa İstanbul dışında bir Ramazan geçirmenin ince hüznüyle, gıpta-haset karışımı duygularla seyrediyorum televizyonu: Deniz kenarındaki sohbetleri, zarif minareli camileri, uçuşan martıları...
Mahmut Balcı da Erzurumda!
Kitap severler için ekstra güzellikler var Erzurum'da. Birey Yayınları'nın sahibi, gayretli insan Mahmut Balcı Bey'in bu şehirde Üniversite Kitabevi adında bir güzel yeri var. Burada istediğiniz kitabı % 20 - 30 indirimle temin etme imkanını sunuyor size Mahmut Bey. Ayrıca Ramazan İndirimi diye bir kampanya başlatmış. 3 kitabı 5 TL'ye satın alma imkanını değerlendirip şiir, deneme, hikaye, düşünce vs. alanlardaki kitaplara sahip olabilirsiniz. Teravih sonrası buraya uğrarsanız size sunulacak çaylar eşliğinde okuyup düşünen Erzurumluların hoşsohbetiyle gecenin nasıl sahura doğru ilerlediğini anlayamazsınız bile.
Palandöken Dağı uzun yıllardır ilk defa mı beyazlar giyinmeden oruç tutan Erzurum'u izliyor? Bakalım Ramazan'ın ilerleyen günlerinde, tepesinde meleklerin zarif ak oyunu başlar mı?
Fotoğraflar Erzurum'un değerli tezhib sanatçısı Saime Rikkat Çelebi Hanımefendiye aittir.
Foto Galeri İçin: http://www.dunyabizim.com/gallery.php?id=73
Mustafa Nezihi Pesen Erzurum'dan bildirdi
