Martin Lings ya da Ebubekir Siraceddin. Bir modern zamanlar dervişi… İslam irfan ve hikmet geleneğinin mütebessim yüzü… Batı’da doğan, hakikatin izinde bir uzun yol yürüyüp İslam güneşiyle aydınlanan bir bilge.
1909 yılında İngiltere’de doğdu Lings. Maddi medeniyetin doruklarında… Üniversite ve yüksek lisans eğitimini Oxford’da tamamladı. Uzun yıllar İngilizce öğretmenliği yaptı. Üniversitelerde İngiliz Dili ve Edebiyatı üzerine dersler verdi. Shakespeare en büyük ilgi alanlarından biriydi. Derslerinin merkezinde o vardı her zaman. 1955 yılında British Library’de Arapça Kütüphane sorumlusu olarak işe başladı. Daha sonra British Museum ve British Library’de 1973 yılına kadar Doğu Yazmaları Bölümü Sorumlusu olarak çalıştı. Ve aynı yıl buradan emekli oldu.
Şeyh Ahmet el-Alevi eş-Şazelî’yle buluşma
Bu arada 1959 yılında, “20. Yüzyılda Bir Müslüman Veli” adlı tezle doktorasını tamamlıyor. 2005 yılında yine İngiltere’de sonsuz âleme göç ediyor. Arkasında İslam ve tasavvuf üzerine yirmi civarında kitap ve birçok makale bırakıyor. Aydınlandığı, hayat muammasını çözdüğü kaynaktan devşirdiklerini her dem yanındakilere, yöresindekilere de sunarak, modern zamanlarda Avrupa’da bir İslam merkezli çekim alanı oluşturuyor. 
Lings’in hayatında Rene Guenon ve Frithjof Schuon’un derin etkileri söz konusu. 1935’de Guenon’la tanışması O’nun dinlerle yakından ilgilenmesine yol açıyor. Protestan bir ailede doğmuş ama sonraları ateist olmuştu. Guenon’la birlikte bambaşka bir dünyanın kapılarını aralamaya başlar. 1937 yılında Frithjof Schuon’un makalelerinin sıkı takipçisi olur. 1938’de onunla tanışarak bir daha ondan ayrılmaz. 1938 yılı Müslüman olduğu yıldır da aynı zamanda. Martin Lings on dört yıl Mısır’da kalır. Burada Kahire Üniversitesi’nde İngiliz Dili ve Edebiyatı üzerine dersler verir. Kuzey Afrikalı Müslümanlar dolayısıyla Şeyh Ahmet el-Alevi eş-Şazelî'nin öğretileriyle tanışır. Artık Ebubekir Siraceddin olarak devam eder dünyadaki yolculuğuna. Yukarıda bahsettiğimiz doktora çalışmasında incelediği kişi Şeyh Ahmet el-Alevi’dir.
Ebubekir Siraceddin, British Museum Ve Library’deki görevleri dolayısıyla İslam dünyasına ait yazma eserlere kolaylıkla ulaşabiliyordu. Büyük bir ilim ve hikmet deryasının içindeydi. Kaynağın başında… Buradaki kaynaktan kana kana içerek etrafına ışık yaydı. Londra Merkez Camii’nde sohbet halkaları oluşturdu.
Türkçe’de çok sayıda kitabı var
Martin Lings, entelektüel birikimini tasavvufla birleştirerek birbirinden önemli eserlere imza attı. Aynı zamanda edebi kişiliği ona özgün bir üslup da kazandırdı. En meşhur eseri, hepimizin bildiği ve severek okuduğu, modern bir siyer olan “Hazreti Muhammet’in Hayatı”dır. Kitap üç yıl gibi bir sürede hazırlanmış. 1983 yılında basılıyor. Türkçede, İnsan Yayınları tarafından, Nazife Şişman’ın nefis tercümesiyle yayınlandı. Kitap, daha sonra çeşitli yayınevleri tarafından da yayınlanıyor. Lings, son elçi Muhammed’ül Emin’in hayatını en güzel, en berrak ve en sahih kaynaklara dayanarak anlattı. Edebi değeri yüksek bir siyer armağan etti bizlere.
“Tasavvuf Nedir?” şeyhin bir diğer kitabı. Yayın tarihi 1975. “Tasavvuf, Sultan’a yapılan yolculuğun ilmidir,” diyerek başlıyor söze. 2005’de yayınlanan ve “Öze Dönüş” adını verdiği kitabında, sorular ve cevaplarla kendi serüvenini öğreniyoruz. Kendini anlatıyor ama aynı zamanda modern dünyadaki insanı, insan olma serüvenini de. Martin Lings’in kim olduğunu, bu kitapla birlikte daha iyi bir şekilde öğreniyoruz. “Onbirinci Saat”,yayın tarihi 1987. Bu kitapta, bir ahir zaman tasviriyle karşı karşıyayız. Kendini gösteren kıyamet alametleriyle… Modern dünyanın bunalımlarını tanıyoruz ve bunlara direnmenin yollarını…
“Yirminci Yüzyılda Bir Veli”(1982),Lings’in Şeyh Ahmet el-Alevi’yi anlattığı kitap. Batı dillerinde tasavvuf üzerine yazılan en yetkin kitaplardan biri olarak kabul ediliyor. Bu kitabın Türkçede ilk basımı 1982 yılında Yeryüzü Yayınları tarafından yapıldı. Şimdi, 2009 yılında Sufi Yayınları tarafından tekrar yapılan baskısı piyasada. Bir başucu kitabı. “Simge ve Kökenörnek Oluşum Anlamı Üzerine” (1991),bir başka önemli kitap. Varoluş üzerine… Kendisi aynı zamanda bir Shakespeare uzmanı olan Lings’in, “Shakespeare'in Kutsal Sanatı”(1998)kitabı da dikkat çekici. Shakespeare üzerine özgün ve ilginç fikirler sunuyor. Genel geçer kabullerin ötesinde orijinal şeyler…
Lings’in bir de İslam kültürünün önemli göstergelerinden olan hüsnü hat sanatı üzerine çalışması bulunuyor, “Kur’an Hat ve Tezhibinden Parıltılar”(1976).Kendisi, British Museum’un el yazmaları biriminden sorumluydu. Burada gördüklerini, okuduklarını kitaplaştırdı. Lings, burada bir yazı olmaktan çıkarak, yüksek bir estetik ve sanat formuna dönüşen hat örneklerini bir araya getiriyor. 8. yüzyıldan 18. yüzyıla kadarki süreçteki yazılmış mushaf hatlarından örnekler sunuluyor bu şaheser kitapta. Kitabın Türkçede tıpkıbasım yayın tarihi 2012.
“Antik İnançlar Modern Hurafeler” (1964, 1980, 1991),bir diğer Martin Lings kitabı. Hurafelere, asılsız korkulara, batıl inançlara insanlık tarihi boyunca her zaman rastlanılır. Modern ya da geçmişte bu böyledir. Şeyh bu kitabında, modern dünyanın belirsizliklerine, ön yargılarına, daha doğrusu modern cinnete ayna tutuyor. Hurafelerle kuşatılmış bir dünyada hakikat arayışına çağırıyor insanı. “Yakin Risalesi”nde evrensel hakikatleri anlatıyor ve açıklıyor Lings.
Rene Guenon ve Frithjof Schuon’la yakın arkadaştı
Aynı zamanda bir şair olan Lings “Sufi Şiirleri: Bir Ortaçağ Antolojisi” (2005) adıyla bir kitaba da sahip. “Haberciler ve Diğer Şiirler” (1970) de başka bir kitabı. “Mekke: Yaratılıştan Bugüne Kadar”(2004), “Kesinliğin Kitabı: Tasavvuf Kuramında İnanç, Akıl ve Bilinç” (1952,1970, 1992) diğer kitaplarından. Ülkemizde şeyhin kitapları İnsan Yayınları, İz Yayınları, Vural Yayınları, Sufi Kitap, Akçağ Yayınları, Ayışığı Kitapları, Hece Yayınları arasında yayınlandı. Turan Koç’un tercüme ettiği, “Kur’an Hat ve Tezhibinden Parıltılar” adlı çalışma, 2012 yılında İstanbul Ticaret Odası tarafından özenli bir çalışmayla Türkçemize kazandırıldı.
Kitaplarının dışında yazdığı makaleler, “Studies in Comparative Religion”, “The Islamic Quarterly” önemli dergilerde, “The New Encyclopaedia of Islam” ve “Encyclopaedia Britannica” gibi ansiklopedilerde yer aldı. Martin Lings, Batı kültür dünyasında yetişmiş bir entelektüel olmasına rağmen İslam’la şereflenen biridir. İslam hikmet ve irfan geleneğine hem içerden hem de dışarıdan bakabilecek bir yetkinliktedir. Yazdıkları, söyledikleri önem taşır. Gelenekselci ekol içinde değerlendirilir. Ama bizim buralarda anlaşıldığı ya da yorumlandığı gibi üstüne ölü toprağı serpilmiş, ritüelleştirilmiş bir gelenekten değil. O, sadece geçmişin birikimini bugüne aktaran gelenekçilik içinde değildi. Lings, gördüklerini, düşündüklerini bir usul içerisinde, felaket tellallığı yapmadan anlatmaya çalıştı. Modern zamanın yok edici, yıpratıcı etkilerine karşı insanlığı uyardı. Allah’la arası açılan insanlığı, Allah’a yeniden yakınlaştırmak için uğraştı. Modern zamanlarda bile, insanın hâlâ mümkün olabileceği gerçeğini haykırdı.
Selam olsun Lings’e, Şeyh Siraceddin’e!...
Muaz Ergü yazdı
