Çeçen dilinde “inci” anlamına gelen cohar kelimesi, asırlarca ve amansızca bir bağımsızlık mücadelesi veren Kafkasya topluluklarının sesi olmuş ve tüm dünya müslümanlarının da saygı duyduğu Çeçenistan’ın seçilmiş ilk başkanı olan Cohar Dudayev’in ismiydi aynı zamanda. Tüm Çeçen halkını kumandan olarak tarif etmiş ve kendisini de bu kumandanların “milyon birinci”si olarak tanıtmış olan bu kararlı, inançlı ve kahraman lider birçok Kafkasyalı gibi sürgünde doğmuş ve gözlerini vatanından uzaklarda, Kazakistan’da açmıştır. Bir Çeçen olarak Rus ordusunda generalliğe terfi etmiş ilk ve tek kişi olan Dudayev, Estonya’da görevde olduğu dönemde birliği ile beraber oradaki bağımsızlık isyanını bastırma talimatı almış; fakat o “Toprağı için, vatanı için mücadele eden insanlara asla bomba atmam.” diyerek karşılık vermiştir. 

Bu tavrı, Rus ordusu ve yetkililerince “asi general” ismiyle anılan Dudayev ve birliği Estonya’dan Çeçenistan’a sürülmesine sebep olurken, o ve birliği bu durumu bir vesileye dönüştürerek aslında Rus hükümeti tarafından ödüllendirilmiş oluyorlardı. Dudayev vatanına dönünce ordudaki görevinden istifa eder ve halk meclisinin başkanlığına seçilir. Başta o olmak üzere artık herkes bağımsızlığın eşiğine gelindiğini hissedebilmektedir.

Kendi vatanında inandığı gibi yaşamak isteyen bir topluluk

Kimseden herhangi bir lütuf beklemeden kendi bildikleri ve inandıkları gibi kendi topraklarında yaşamak isteyen Çeçenler, bağımsızlığın simgesi olan Dudayev’in öncülüğünde diriliş hareketini başlatıyorlar ve uygar insanlığa direniş dersi veriyorlardı.

Cohar Dudayev öncülüğünde ve yine tanıdık isimler olan Zelimhan Yandarbiyev, Aslan Mashadov, Selman Raduyev, Şamil Basayev gibi komutan ve siyaset adamlarının gözetiminde devam eden Çeçen direnişinde Dudayev’in Çeçenistan’ın bağımsızlığı ile beraber bir diğer hayali de Rusyasız bir Kafkas Birliği hareketi gerçekleştirmektir. Tüm Kafkas halklarının özgürlüğünün verilmesinden yana olan Dudayev, bu halkların bir birlik altında toplanması hayalini kurmaktadır aynı zamanda. Bu amaç ve hayal Moskova’yı çıldırtmaya yetecek bir sebeptir zira Çeçenistan ve birlik olması hayali kurulan Kafkasya bölgesi başta petrol olmak üzere zengin yeraltı kaynaklarıyla bilinen bir bölgedir ve Rusya bu bölgedeki bağımsızlık hareketlerini en sert ve en şiddetli uygulamaları ile bastırmaya çalışmaktadır.

“Şehitliği rütbe ve şeref kabul ediyorum!”

“Üzerimdeki üniformam kefenim, şehadete talibim. Şehitliği rütbe ve şeref kabul ediyorum. Kanımın son damlasına kadar ülkemin bağımsızlığı ve milletimin hürriyeti için savaşmaya hazırım.” diyen Dudayev, yaklaşmakta olduğunu hissettiği savaşa hazır olduğu mesajını başta yiğitlerine olmak üzere tüm dünyaya duyuruyordu.

Rus ordusunda eski bir general olan Dudayev, düşmanlarının neler düşündüklerini ve ne tür planlar içinde olduklarını anlamakta da zorlanmıyordu.

“Fakat özgürlük ve bağımsızlık ruhumuzu asla yok edemezler”

11 Aralık 1994 tarihinde “iki saatlik bir kuşatmayla direnişi kırabileceğini” söyleyen Rus birliğinin başındaki bir komutan ve askerleri unutamayacakları bir karşılıkla gerisin geri çekilmek zorunda kalmış, daha sonraki dönemlerde tüm orduyla altı yıl boyunca saldırmak zorunda kalacaklarının da mesajını almış bulunuyorlardı. “Bizi öldürebilirler, ezebilirler, üstümüzde tanklarıyla dans edebilirler, vücudumuzu parçalayabilirler…Fakat özgürlük ve bağımsızlık ruhumuzu asla yok edemezler.”

Dudayev’in Çeçenlerin başında bulunduğu iki yıla yakın bir dönemde Rus askerlerinin baskınlarına ve taarruzuna maruz kalan başkent Caharkale ve çevresi, Rus topları, tankları ve gelişmiş silahlarıyla dövülerek korkunç bir elbise giydirilmeye çalışılıyor ve Grozni ismi yeniden hortlatılmaya çalışılıyordu. Rusların şehri ablukaya almaları ile 1996 Şubat’ında Çeçen halkı Rusların şehirlerinden çıkması için gösterilere başlarlar. Günlerce sürecek bu gösterilerin yanında Çeçen mücahitlerin gerilla taktiğiyle mücadeleleri ve uzaktan Rus konvoylarını hedef alan saldırıları devam ediyordu. 21 Nisan 1996 günü ise uydu telefonu ile bir görüşme yaptığı esnada Cohar Dudayev’in bulunduğu yer bir füze ile vurulur ve ağır yaralanan komutan çok geçmeden şehit olur.

İmam Mansur Uşurma, İmam Gazi Muhammed, İmam Hamza, İmam Şamil’in Kafkasya’da yaktıkları direniş ve özgürlük meşalesi, sözleri, hareketleri, yaşantısı ve mücadelesiyle halkına örnek olan Cohar Dudayev’in ellerinde yükselerek Rusların asırlık kabusu olmaya devam etmiştir.

“Yüzyıl köle olarak yaşamaktansa bir gün şerefli ve başı dik durmayı tercih ederim.” sözü, Cohar Dudayev’in bağımsızlık mücadelesinin senedi mahiyetinde kayıt altına alınmıştır.

Yavuz Ertürk