Katılım bankaları, geleneğimizi esas almış kurumlar olarak modern ekonomi/finans dünyası içerisinde Müslümanlara hitap eden yapılar olarak tanımlanmaktadırlar. Geçmişini, işleyişini, mevcut tartışmaları bir kenara koyarak, katılım bankalarının üstlendiği vazife itibari ile yayın dünyamıza neler kattıklarına, hangi aşamada olduklarına ve neler katabileceklerine değineceğiz.

Üstlendikleri vazife itibari ile kültür dünyamıza da destek vermeye çalışan katılım bankalarının kültür eserleri, esefle belirtmek gerekir ki, kendileri gibi pek fazla tanınmamaktadır.

Albaraka Türk’ün katkıları

Alfabetik olarak başlayacak olursak, Albaraka Türk en çok hat sanatına yaptığı katkı ile, özellikle duvar takvimleri ile meşhurdur. Bu katkının yanı sıra, dört aylık dönemlerde yılda üç kere yayınlanan, hem kültür dünyasından hem de iş dünyasından haberler ve yazılarla 20 yıldır yayın yapan Bereket dergisi vardır. İlk sayısında “temsil ettiği değerlerin kökleşmesine” vurgu yapan o dönemin genel müdürü Osman Akyüz, böylece bu derginin vizyonunu geleneğimizin yeniden “neşv-ü nema” bulması olarak tanımlamıştır. Gerek bu dergi ile gerek diğer kültürel çalışmalarıyla iş ve yayın dünyamıza olan katkılar bu noktada bir başarı göstergesi olabilir.

Bu derginin yanı sıra geçmişte, Ahmet Mercan, Hasan Aycın ve Mustafa Baydemir gibi yazarlara ait çocuk kitapları çıkardıklarını öğrendiğimiz Albaraka Türk, sanırız ki son zamanlarda çocuk yayınlarına ara vermiş durumda. Ayrıca çalışanlarının ön ayak olduğu kültür ve edebiyat alanında yayın yapan bir de Dem dergisi mevcut. 2015 yılında yayına başlayan bu dergi kendi çalışanlarının yazılarını, şiirlerini ve röportajlarını yayınlamakla geride 5 sayı bırakmış durumda.

Süreli yayınların dışında Albaraka Türk’ün kültür yayınları ise şöyle: Hat çalışmaları ile meşhur M. Uğur Derman tarafından hazırlanan “Yeni Camii Sebili Kitabesi”; Ümit Meriç tarafından hazırlanan “Şehirlerin Sultanı İstanbul”; Turgut Cansever tarafından hazırlanan “Mimar Sinan”; Mustafa Aksay’ın yardımıyla hazırlanan “Hicaz Demiryolu-Fotoğraf Albümü”; Lütfi Şeyban tarafından hazırlanan “Endülüs”… Kültür yayınlarına ek olarak bu sıralar, Albaraka Yayınları tarafından iş dünyasına yönelik çeviri eserlerinin yayınlandığını biliyoruz. Okurlar için en büyük fayda bu yayınların neredeyse tümünün çevrimiçi erişime açık olmasıdır.

Kuveyt Türk’ün katkıları

Daha çok sosyal sorumluluk alanında yaptığı çalışmalar ve tarihi eserlerin restorasyonu ile karşımıza çıkan Kuveyt Türk, kültür yayınlarında, Mustafa Aksay tarafından hazırlanan “Evliya Çelebi Hac Yolu”, M. Baha Tanman tarafından hazırlanan “Büyük Mecidiye Camii ve Ortaköy” ve M. Şerafettin Özsoy’un “Katılım Bankacılığına Giriş” adlı kitaplarıyla karşımıza çıkmaktadır. Finansal başarıları ile bir adım önde ilerleyen Kuveyt Türk’ün, maalesef, kültür yayınları ile ilgili aynı çizgide olmadığını görmekteyiz. Az sayıda eserleri olsa da web sitelerinde kültür yayınları ile ilgili özel bir başlıkları mevcut değildir.

Türkiye Finans’ın katkıları

Türkiye Finans’a baktığımızda ise karşımıza iki adet eser çıktığını görmekteyiz. Birincisi Mevlana, Mevlevilik ve mevlevi müziği konularını ele alan ve Timuçin Çevikoğlu tarafından hazırlanan “Sema’nın Sadası” adlı eserdir. Bu esere ek olarak “Buselikaşiran Mevlevi Ayini” ismiyle bir Mevlevi ayini kayıt altına alınarak sunulmuştur.  İkinci kültür eseri ise katılım bankacılığının Osmanlı’daki bir uzantısı sayılabilecek para vakıfları ile ilgili, Tahsin Özcan tarafından hazırlanan “Vakıf Medeniyeti ve Para Vakıfları” adını taşıyan bir eserdir. Bunlar dışında herhangi bir yayına rastlayamadık.

Son yıllarda kurulan devlet destekli katılım bankalarının bu konuda, tabii olarak, henüz bir gelişme göstermediklerini de belirtmekte, ileride güzel adımlar atacaklarını ümit ederek, fayda var.

Kültür hayatımıza daha etkin bir ‘katılım’ sağlamalılar

Tüm bu yayınlara baktığımızda, kültür yayınlarındaki ‘bereket’in birinde toplandığını,  Albaraka’nın bu noktada ismiyle müsemma olduğunu görmekteyiz. Buna rağmen tüm katılım bankalarının kültür yayınlarını bir kefeye ve adlarını burada zikretmeye ihtiyaç duymadığımız, herkesçe malum olan geleneksel bankaların çıkardığı kültür yayınlarını bir kefeye koysak, yine esefle, ikincisinin ağır bastığını göreceğiz. Elbette ki her iki cenahın tarihsel olarak piyasada var oluşunu, kullandıkları enstrümanların farklı oluşunu ve mali durumlarını da göz ardı etmememiz gerek.

Modern işletme kültürünün kurumsal sosyal sorumluluk olarak tanımladığı bu alanda, katılım bankaları için dayandıkları geleneğin ve Kitab’ın tarihdizinsel ilk emrine uygun olarak hareket etmeleri ve bu alanı ilmî olarak beslemeleri gerektiği su götürmez bir gerçektir. Temenni ederiz ki, işleyişlerindeki tüm tartışmalardan beri olarak, bu kurumlar kültür hayatımıza daha etkin bir ‘katılım’ ile geleceğimize ışık tutarlar.

Melih Turan