Tokat’a adım attığınızda sizi karşılayan birçok doğal güzelliğin yanında Gazi Osman Paşa’nın adının verildiği cadde, okul, stad, köy, köprü, üniversite, kışla gibi yapılarla da karşılaşıyorsunuz ve paşanın Tokat ile bir bağının olduğunun ilk işaretlerini bu yapıların ve mekânların isimlerinden anlıyorsunuz.

Osmanlı’da ve dünya tarihinde önemli bir yere sahip olan Gazi Osman Paşa Tokatlı. Tokat şehri paşaya gereken değeri vererek şehrinin yüz akı olan gözde yerlerine paşanın adını vermiş. Şehirde paşaya karşı bir muhabbet oluşmasına vesile olan bu adlandırmalar aradan geçen uzun yıllara rağmen Gazi Osman Paşa’nın değerini hiç kaybettirmemiş, bilâkis zenginleştirilen etkinliklerle şehirde hatırı sayılır bir farkındalık oluşması da sağlanmıştır.

Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nin bu yıl ikincisini düzenlediği uluslararası düzeydeki Gazi Osman Paşa ve Dönemi Sempozyumu, Gazi Osman Paşa Müzesi, söyleşiler, paneller Tokat’ta bir duyarlılığın oluştuğunun göstergesidir.

II. Abdulhamid ve Gazi Osman Paşa

7 Nisan Cuma günü Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği ile Kent Konseyi’nin hazırladığı “II. Abdulhamid ve Gazi Osman Paşa” konulu söyleşide konuşan Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tarih Bölümü’nden arş. gör. Edip Uzundal, ölümünün 117. yılında Gazi Osman Paşa’yı, Plevne Savunması’nı ve dönemin gelişen olaylarını Türk ve dünya tarihinden örneklerle anlattı.

Bir savunma mücadelesi olan Plevne’nin neden bu kadar önemli olduğunu ve ortaya çıkan sonuçta Gazi Osman Paşa’nın rolünü anlatan Uzundal; “Bir zafer elde edilmemesine rağmen bir savunma mücadelesi olan Plevne Müdafaası, Gazi Osman Paşa’nın askeri bir deha olduğunu tüm dünyaya gösterdiği bir tarih sahnesidir.” dedi.

Gazi Osman Paşa’nın projelerini bizzat çizdiği mevzilerin ve tünellerin dünyada hayranlık uyandırdığını, savaş sonunda esir düşen paşanın büyük bir itibar ile karşılandığını dünya liderlerinin sözlerinden örneklerle veren Uzundal; paşanın çizdiği bu projelerin bazı ülkelerde ders olarak okutulduğuna da dikkat çekti.

Gazi Osman Paşa’nın daha iyi anlaşılabilmesi için II. Abdulhamid dönemini de doğru tahlil etmek gerektiğini söyleyen Uzundal; II. Abdulhamid dönemi olaylarını tarihi belge, gazete haberleri gibi somut örnekler eşliğinde anlattı. Gazi Osman Paşa ile II. Abdulhamid’in birbirleriyle olan yakınlığını yaşanan olayları örnek göstererek anlatan Uzundal; “Paşa İstanbul’a döndüğünde büyük bir kalabalık tarafından karşılanmıştı. Paşayı karşılayanlar arasında II. Abdulhamid de bizzat bulunmuştu.” diyerek Gazi Osman Paşa’ya gazilik unvanını da II. Abdulhamid’in verdiğinin altını çizdi.

Söyleşinin en dikkat çekici noktası ise, II. Abdulhamid döneminde yapılan yeniliklere karşın padişaha karşı yapılan haksız eleştirilerin günümüzde yaşanan olaylar ile neredeyse birebir örtüşmesiydi.

Sempozyum ve Gazi Osman Paşa Müzesi

Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde gerçekleştirilen sempozyumda da özellikle Rusya’dan katılan akademisyenlerin Gazi Osman Paşa hakkındaki hayranlık dolu ifadeleri aradan geçen uzun yıllara rağmen paşanın askeri bir deha olduğunun en önemli kanıtıydı. II. Dünya Savaşı’nda Plevne Savunması’ndaki taktiklerin kullanılmış olması da diğer bir kanıt olarak tarihte yerini alan bir örnektir.

Tokat’ta bulunan Gaziosmanpaşa ve Plevne Müzesi de şehirde en ilgi çeken ziyaret noktalarından biridir. Gaziosmanpaşa’yı daha iyi tanımak ve Plevne Müdafaası’nı daha iyi anlamak için bu müzenin mutlaka gezilmesinde fayda var.

 

Mustafa Uçurum