Söz medeniyetin babasıdır, annesidir, çocuğudur. Doğmaya vesile olması hasebiyle baba, bir fikre gebe olması ve o fikrin gelişip yayılmasıyla anne, yeni yeni doğan bir fikrin büyüyüp gelişmesiyle çocuktur. Söz medeniyetin her şeyidir. Sözü yükseltmenin, omuzlamanın araçları vardır. Şiir, roman, öykü, deneme bu araçların malzemesi; kitap, gazete, dergi ve çeşitli mevkuteler de bu malzemeleri taşıyan araçların kendisidir. Günümüzün kitle iletişim koşulları her ne kadar bu araçların yerini işgal etse de onların farklı oluşunun dokunulmazlığını kaldıramıyor. Akıllı telefonlar, TV yayınları, internetin sağladığı imkânlar, yeni neslin ilk başvurduğu kaynaklar arasında.

Bununla beraber şöyle bir durum da var karşımızda; babasının zamanında alıp sakladığı dergileri merakla karıştıran, onlara sahip olmanın hazzı içinde olanlarımızın fotoğrafı. Bu fotoğraftaki kimse, o yıllanmış dergileri, kitapları karıştıra karıştıra onların uzantısı olan başka mecraları keşfediyor. Kendimden bilirim; arkadaşım, babasından kendisine kalan Mavera dergilerinin tüm sayıları olmasa da bazı sayılarına sahipti. Ondaki Mavera koleksiyonu beni heyecanlandırıyor, keşke benim de olsa dedirtiyordu bana.

Benim yaşadığım bu duyguyu, edebiyata, sanata, okumaya, yazmaya ilgisi olan pek çok insan yaşamış olmalı. “Yedi Güzel Adam” dizisinin ardından Kahramanmaraş Belediyesi, Mavera dergisinin tüm sayılarını dijital ortama taşıdı. Artık Mavera dergisine ulaşmak, onu okuyabilmek bir hayal değil, gerçek. Elbette ki elimizde orijinallerinin bulunması ayrı bir haz olurdu bizim için. Teknolojiyi iyi imkânlar dâhilinde kullanmak cihetiyle her birimiz, Mavera’yı okuyabilme imkânına sahibiz artık.

Ümmet davasını gözetmiş bir dergi Mavera dergisi

Dünyabizim'de Mavera dergisine dair çokça haberler yapılıp derginin amacından, dergiyi çıkaran ekipten bahsedildiğinden; ben bu haberde Mavera’nın çıkış yolculuğundan bahsetmeyeyim. Dijital ortamda da artık anında ulaşabildiğimiz derginin sayıları arasında bir yolculuğa çıkalım. Kurucularının Cahit Zarifoğlu, Rasim Özdenören, Alaattin Özdenören, Mehmet Akif İnan, Erdem Bayazıt, Nazif Gürdoğan ve Hasan Seyithanoğlu olduğu dergide Rasim Özdenören, derginin yüklendiği misyonu ifade eden bir yazı kaleme alır ve derginin ilk sayısında bu manifesto yayınlanır. Manifestoda “Her derginin bir neden çıkarıyoruz’u vardır.” denilerek derginin neden çıkarıldığı açıklanır, “Mavera, bir yaşama biçimi hâlinde öz uygarlığımızı yeniden yürürlüğe koyma davasını güdenlerin, edebiyat alanındaki bir buluşma yeridir.” Derginin isim babası Rasim Özdenören’dir. Herkes “Mavera” isminde mutabık olur ve ekibin açıklamasına göre Mavera’nın anlamı şöyledir: “Mavera yani öte, yani bir şeyin ötesinde bulunan, Frenkçe deyimiyle transandant. Bu kelimenin türevi olan Mavera ise öteye mensup, öteki âlemle ilgili, deneyüstü, tabiattan üstün, fizik ötesi gibi anlamlara gelir.”

Mavera, ismine lâyık bir şekilde yüce değerlere hizmet etmiş, toplumun nabzını tutmuş, ümmet davasını gözetmiş bir dergidir. Mavera dergisi, Aralık 1976’da ilk sayısını çıkarır, Haziran 1990’da son sayısıyla yolculuğunu tamamlar. Bu yolculuğun ara ara kesintiye uğradığı zamanlar olur. Derginin “Televizyon” özel sayısı, vefatları dolayısıyla “Fethi Gemuhluoğlu”, “Necip Fazıl”, “Cahit Zarifoğlu” özel sayıları ve derginin 92, 93, 94 ve 95'inci sayıları birleştirilerek hazırlanan “Tasavvuf” özel sayısı vardır.

Mavera’nın ilk sayısında altını önemle çizdiği ilkelerinden birisi, birden fazla şaire yer vermek değil, bir şairin birçok şiirine yer vermektir. Okuyuculardan gelen münferit şiirleri teker teker değil, topluca yayınlamayı tercih ederler. Derginin, kendi yazarlarının kitaplarını çıkardığı, daha sonra da değişen konjonktürel şartlar dolayısıyla İslâmî kesimin diğer yazarlarının kitaplarını da çıkardığı Akabe isminde bir yayınevi vardır. Yayınevinin bürosuyla derginin bürosu aynıdır. Tüm yazışmalar ve toplantılar bu büroda yapılır. Kitap okumayı yaygınlaştırmak amacıyla ‘Akabe Kitap Kulübü’nü kurarlar. Bu kulüp okumaya bir çağrı ve davettir: “Çocuklarınızı kitap kulübümüze üye yaparak onların yavaş yavaş bir kitaplık sahibi olmalarını kolaylaştırınız.”

Okuyucunun beklentilerini göz ardı etmeyen bilinçli bir dergi

Mavera’da şiirler, denemeler, öykülerin yanında eleştiriler, incelemeler, çeviriler, oturumlar, söyleşiler de yer alır. “Çeşitlemeler” bölümünde kitap kritikleri, yeni çıkan kitap haberleri, basından haberler yer alır. İkinci sayıdan itibaren soruşturma denilen bir başlık açılır. Soruşturma başlığında mutlaka soruşturulacak olan konu verilir. Bu konuda okuyuculardan da gelecek olan yazıların değerlendirileceği söylenir. Mavera, okuyucularına her sayıda ihtiyaca binaen cevap veren kibar bir dergidir. Okuyucunun beklentilerini göz ardı etmeyen bilinçli bir dergidir. Günümüz dergilerinin hızlı iletişim olanaklarına rağmen cevap vermemesine karşılık, Mavera’nın kıt bir iletişim ortamında hemen her şeye cevap vermeye çalışması, onu diğerlerinden ayrı kılan özel bir yönüdür.

Mavera ekibi o kadar bilinçli yürür ki, derginin çıktığı dönemlerde işgal altında olan Afganistan’ı görmezden gelmez. Erdem Bayazıt ve Cahit Zarifoğlu önderliğinde bir ekip Afganistan’a gider ve orada gözlem yapar. Onlara göre Batı haber ajansları yanlı haber yapıyordu. Dolayısıyla haberlerin yansız ve daha doğru bir biçimde Türkiye’ye aktarılması gerekiyordu. Yüksünmeden bu görevi üstlenirler. İran ve Pakistan’daki Afgan muhacir ve mücahitlerin sesini dünya kamuoyuna duyurmayı başarırlar. Zarifoğlu ve Bayazıt, Afganistan gözlemlerini Mavera’ya taşır. Afganistan özel sayısı çıkarırlar. Bu sayıda Zarifoğlu'nun “Afganistan Çağıltısı” ismini taşıyan şiiri yer alır. Şiirdeki şu mısralar Zarifoğlu’nun ince kalbinin yankılarıdır: “Şimdi üzgünüz arkadaş/ Yolumuza çıkmayın üzgünüz.” Erdem Bayazıt ise Afganistan dönüşü bir kitap çıkarır: “İpek Yolundan Afganistan’a” isminde. Bayazıt’ın şiirinde Afganistan şöyle dökülür dizelere: “Afgan dağlarında rüzgârlar/ Ezanlarla beraber dolaştıkça/ Kırları bayırları…/ Tek Müslüman da kalsa/ O soluk aldıkça Hindikuşlarda savaşımız/ Sürecek/ Kurtuluşa dek…”

Mavera’nın sayılarını çıktı olarak almak ve altını çizerek okumak

Mavera ekibinin yanında dergide ismi geçen, dergiye yazılarıyla katkı sağlayan isimlerden bazıları şöyle: Atasoy Müftüoğlu, İsmail Kıllıoğlu, Osman Sarı, Ebubekir Eroğlu, Mehmet Doğan, Şenol Demiröz, Alim Kahraman, Ömer Lekesiz, Edip Gönenç, Hasan Aycın, Ali Haydar Haksal, Mustafa Çelik, Şakir Kurtulmuş, Necip Tosun, Kadir Tanır, Ramazan Dikmen, Nabi Avcı, Ahmet Kot, İbrahim Sadri, Cumali Ünaldı, Turan Koç, İlhan Kutluer, Şaban Abak, Seyfettin Ünlü, Mustafa Ruhi Şirin, Mehmet Atilla Maraş, Cemal Şakar, Mehmet Maraşlıoğlu, Fehmi Koru, Ali Göçer, Mehmet Ocaktan, Berat Demirci, Alaaddin Soykan, Mustafa Özçelik, Necati Polat, Sıtkı Caney, İsmet Özel, vd...

Dijital ortama taşınan Mavera dergisi, sayıları numaralandırılmış bir şekilde ‘kahramanmaras.bel.tr’ adresinde mevcuttur. Açılımı ve okunması çok kolay; parmaklarımızla değil, ok işaretleriyle ya da farenin sol tuşunu tıklayarak sayfaları çevirebiliyoruz. Ayrıca sayfa sesi efektiyle de okuyucuya tatlı bir sunum yapılmış. Monitörden okumayı sevmeyenler için önerim, her ay düzenli bir dergi alıyormuş gibi Mavera’nın sayılarını çıktı olarak almak ve altını çizerek okumak yönünde. Ücretsiz bir şekilde ulaşabildiğimiz bin bir emekle çıkarılan Mavera dergisini okumaz isek, hem bu dergiyi çıkaranlara, hem de dergiye emek veren diğer insanlara haksızlık etmiş oluruz. Günümüzde pamuk ipliğine bağlı ilişkiler ile kurulan edebiyat dostlukları ve dergi ilişkileri, Mavera’nın serüvenini ve Mavera ekibini kendilerine örnek almalıdır. Biz okuyucuların örnek alacağı nokta ise, onların sebatları, dayanışmalarıdır.

Mavera’nın internet ortamına taşınması konusunda kendimce küçük bir araştırma yaptım ve üniversite öğrencilerinden yaklaşık on beş kişiye Mavera’nın internet ortamındaki dergilerinden haberdar olup olmadıklarını, haberdar iseler okuyup okumadıklarını sordum. Olumlu cevap alamadığımı esefle söylüyorum. Edebiyat, ilahiyat ve çeşitli bölümlerde okuyan bu öğrencilerin hiçbiri Mavera’nın dijital ortama taşındığından haberdar değil. Mavera’ya internet ortamında terkedilmiş muamelesi yapmayalım, okuyalım ve okutalım.

Hatice Ebrar Akbulut yazdı