Twitter’dan değerli floodları yazı haline getirmeye devam ediyoruz. @fahmethilmi’nin İbnülemin Mahmut Kemal İnal’a ve çevresine dair okunabilecekler hususunda bir tavsiyename niteliğindeki tweetleri toparladık.
***
24 Mayıs Osmanlı mirasını sırtlanıp bugüne taşıyan İbnülemin M. Kemal İnal’in sene-i devriyesiydi. İnal’ı bilmek, ecdad edebiyatı yapanlara vacip, tarihçilere farz-ı ayndır.
Amacım İbnülemin’i tanıtmak değil, onu tanıma merakı uyandırmak. Osmanlı mirasını bugüne taşımak ne demek? Bunu öğrenmek için okumak gerekiyor, ama anlamak için eserlerine şöyle bir bakmak fikir verir. En bilinenleri, Son Sadrazamlar, Son Asır Türk Şairleri, Son Hattatlar, Hoş Sada: Son Asır Türk Musikişinasları. Bunlar dışında çok mufassal ve değerli takdim yazıları ile yayına hazırladığı metinler, romanları ve gayrımatbu âsârı da var. Tek başına hazırladığı bu eserlerin çok daha zayıfları için dünya kadar ekipler kurulup fonlar tahsis ediliyor.
Siyaset, edebiyat, sanat... Özellikle bu alanlarda ama aslında her konuda, İbnülemin'in kapısını çalmadan 19. yüzyıla giremezsiniz! Büyük, çok büyük iş İbnülemin’in yaptığı...
Kimseye eyvallahı olmayan, kimseye benzemeyen bir devr-i kadim efendisi
Dediğim gibi, niyetim onu anlatmak değil. Hakkında o kadar çok menakıb var ki. Muazzam bir kitap/yazma koleksiyonu, muazzam bir musiki meclisi, muazzam bir hüsn-i hat koleksiyonu... Kimseye eyvallahı olmayan, kimseye benzemeyen bir devr-i kadim efendisi. Yazdıklarını ve hakkında yazılanları okumanızı hararetle tavsiye ederim. Yazdıkları malum... Hakkında ne okuyabilirsiniz? Biraz buna cevap vermeye çalışayım.
Önereceğim ilk metin: Son Asır Türk Şairleri'nin son kısmındaki "Kendime Dair" başlıklı otobiyografik bölüm.
İkinci metin: Rahmetli Ömer Faruk Akün hocanın DİA'daki İbnülemin Mahmud Kemal maddesi. İbnülemin hakkındaki en mufassal ve mühim metin ise Hüseyin Vassaf merhumun kaleminden çıkmış; bu eseri Fatih M. Şeker hoca hazırladı, Dergah Yayınları arasından neşredildi. (1,2) Hüseyin Vassaf’ın metni muhteşem, fakat Fatih Şeker’in uzun takdim/değerlendirme yazısı da çok mühim…
 |  |
İbnülemin’in nasıl bir muhit içinde yaşadığını görmek adına İsmail Kara ve Şemsettin Şeker’in hazırladıkları Hutut-i Meşahir Defteri çok mühim. (3)
Bir öyle âbide rekzetti yurda Hazret ki…
İbnülemin’i çok güzel şekilde anlattığından, Taha Toros için imzaladığı iki fotoğrafı ile bir beyitten bahsedelim. (4) İlki gençlik, diğeri ise ihtiyarlık devrine ait iki fotoğrafı İbnülemin Taha Toros için imzalamış.
Taha Toros arşivi Şehir Üniversitesi’nin bünyesinde ancak buna sahaflarda rastgeldik. Gençlik fotoğrafında "Bu gençlik resmim gösterdiği arzu üzerine muhibbi kadim Taha Toros'a ihda edildi [imza]"; ihtiyarlığına dair fotoğrafta ise "Muhibb-i kadirşinas Taha Toros'a yadgâr-ı muhabbet" yazmakta. Üstteki beyit ise Yahya Kemal ve Süleyman Nazif tarafından yazılmış:
“Hezar gıpta o devr-i kadim efendisine” (Y. Kemal)
“Ne kendi kimseye benzer ne kimse kendisine” (S. Nazif)
Bu beyte İbrahim Aleattin Gövsa bir beyit daha ekleyerek kıta meydana getirir:
“Bir öyle âbide rekzetti yurda Hazret ki
İlelebet şaşacaktır cihan mühendisine”
Sahaflar demişken bir de İbnülemin’in Beyazıt’ta resmedildiği bir tablodan bahsedeyim: İbnülemin sahaflara girdiği vakit tüm sahaflar el pençe divan dururlarmış. Münif Fehim’in fırçasından “İbnülemin Sahaflarda” nam tablo İsmail Erünsal’ın Osmanlılarda Sahaflık ve Sahaflar eserinin kapağında görülebilir. (5)
Nihai olarak İbnülemin ile alakalı bir programın kaydını aktaralım. “Kendi Gökkubbemiz” programında Uğur Derman ve Alaaddin Yavaşça’dan İbnülemin’i dinlemek isteyenler buraya.
Derleyen: M. Murtaza Özeren
