Bu kökün Türkçede kullandığımız türevleri infak etmek, münafık, nafaka ve nifak kelimeleridir.[1]

Bu kök kelime lügatlerde satmak, satılmak, tükenmek, tünel, alt geçit manalarındadır.[2]

Kur’ân’da n-f-k kökünden türeyen 8 farklı kalıp toplam 111 kez [3] geçmiştir.

  • 2 kere nâfeka (نَافَقَ) olarak; 9/101
  • 68 kere enfeka (أنْفَقَ) olarak; 18/42
  • 3 kere nafaka (نَفَقَة) olarak; 9/121
  • 1 kere nefak (نَفَق) olarak; 6/35
  • 3 kere nifâk (نِفَاق) olarak; 9/77
  • 32 kere münafık (مُنَافِق) olarak; 4/138
  • 1 kere infâk (إنْفَاق) olarak; 17/100
  • 1 kere münfık (مُىْفِق) olarak; 3/17

Türevlerini ve Kur’ân’da geçen şekillerini anlayabilmek için bazı sözlüklerde bu kelimenin nasıl açıklandığına bir göz atalım:

Kur’ân kelimeleriyle alakalı hazırlanmış muhteşem bir Arapça sözlük olan Tahkîk’te şöyle açıklanmıştır:

Kelimenin asıl anlamı hareketin bitip tükenmesidir. Yani bir hayvanın nefakı; ölümünü, bir ailenin nefakı; herhangi bir icrasının kesilmesini, paranın nefakı; tükenmesini vs. ifade eder.

النافقاء ; farklı yönlerde giriş çıkışı olan bir yere sızmak demektir. Burada hareket ve akış söz konusudur, sonra oradan çıkar ve hareket biter.

Kelimede bulunan elif harfi; özel bir hareketteki yayılmaya delalet eder.

Münâfeka ve nifâk; kişiyle kalbi arasındaki farklılık dolayısıyla hayat akışında sabit olmayan, aksine biten, sona eren bir harekete delalet eder. Bu hareket, kişinin içindeki niyetine aykırıdır. Örfen itikad ve amelin birbirinden farklı olması demektir.

 

[1] Fatma Serap Karamollaoğlu, Türkçe Konuşanlar İçin Kur’ân’ı Anlayarak Okuma Rehberi 1, İstanbul, İşaret Yayınları, 2017, S. 289.

[2] Serdar Mutçalı, Dağarcık, İstanbul, Dağarcık Yayınları, 1995, s. 906.

[3] Corpus.quran.com internet sitesi.