Kosova'nın Arnavutluk ve Makedonya toprakları arasında kalan “Gora Bölgesi”nde Selçuklu dönemine ait Türk ve Müslüman izleri bulunuyor. Selçuklu döneminde inşa edilen yapıları, Dragaş sınırlarındaki Plava ve Mlika köylerinde görmek mümkün.

Plava köyü, 13. yüzyılın en etkili İslam bilgini ve alpereni olan Gazi Derviş Sarı Saltuk'un makamlarından birine ev sahipliği yapıyor. Kosova'nın yedi ayrı bölgesinde makamı olduğu bilinen Sarı Saltuk, bütün Balkanlar'a İslam dinini sevdiren bir Selçuklu alpereniydi. Sarı Saltuk'un makamı, taştan örülmüş ve kubbesi kaya ile örtülmüş. Kosova'nın Plava köyündeki Sarı Saltuk makamı, bölgedeki birçok benzerinden yalnızca biri.

725 yıldır ayakta

13. yüzyılda Halep'ten göç eden Selçuklu Türklerinin yerleştiği köylerden biri de Mlika köyü.

Köyde, Selçuklu döneminde inşa edilen ve Osmanlı döneminde "Hacı Hüseyin" camii adıyla bilinen yapı dikkat çekiyor. Osmanlı'nın Kosova'yı fethinden tam yüz yıl evvel, bölgede bulunan Türk ve Müslüman varlığının kanıtı olan Mlika köyünde, 1289 yılında Selçuklular tarafından inşa edilen bir cami mevcut. 725 yıldır ayakta duran Mlika Camii'nin inşa tarihini belgeleyen kitabesi ise minaresinin gövdesinde.

Kitabede caminin 1289'da inşa edildiği ve 1822'de Ahmed Ağa tarafından tamir ettirildiği bilgisi yazıyor. Zamanla yıkılan caminin Halepli bir usta tarafından yeniden yapıldığı da diğer rivayetler arasında.

Gora, Halepli Türkleri de ağırlıyor

Mlika Camii'nin yanı sıra Gora Bölgesi’nde, “Halepli” soyadını taşıyan birçok aile de bulunuyor. Bölgede yaşayan Abdi Selam Osmanî, akrabalarından bir kısmının Halep'te olduğuna dair tahminleri olduğunu söyledi.

Akrabalarını araştırmak maksadıyla Halep'e gitmeyi düşündüğünü belirten Abdi Selam Osmanî, "Dedem hep anlatırdı o dönemleri. Ailemizin geri kalanının Halep'te olduğunu tahmin ediyoruz. Suriye'deki akrabalarımızı araştırmak için oraya gitmeyi düşünüyorum. Orada birilerinin olduğunu zannediyorum. Arşivlerde ailemizin geçmişi hakkında bazı bilgiler olduğu söyleniyor ama ben bizzat hiç araştırmadım" diye konuştu.

Gora bölgesinin önemli kasabalarından olan Restelitsa'da bulunan Halepli Mahallesi de adını Suriye'den göç eden Türklerden alıyor.

 

 

Zahit Kaplan yazdı