2012 yılında Mahya Yayınları tarafından yayınlanan Mehmet Akif’in Kur’an Meali yayın dünyasında ciddi bir etki yaptı. Bu eserin gerçekliği, yayınlanmasının etik olup olmadığı gibi meseleler medyada tartışıldı. Bu meal üzerine bir sempozyum düzenlendi.

Bugünden geriye doğru baktığımızda Mahya Yayınları’nın bu mealinin Akif ile ilgili çalışmalarda yeni bir hareketliliğin de başlangıcını temsil ettiğini söyleyebiliriz. Mehmet Akif denildiğinde ilk akla gelen isim olan Ertuğrul Düzdağ’ın çalışmalarının ötesinde, farklı farklı araştırmacılar da Akif’in eserlerini neşretmekteler. Son yıllarda Mehmet Akif Ersoy’un farklı yayınevlerinden çıkan kitaplarını ele aldık.

Meal çalışmaları

Yukarıda da değindiğimiz gibi Recep Şentürk ve Asım Köksal’ın yayına hazırladığı ve Mahya Yayınları tarafından yayınlanan Kur’an-ı Kerim meali önemli bir kırılma noktasına işaret ediyor. Bu çalışmaya kaynak olan müsveddelerin Mustafa Runyun’dan intikal ettiği belirtiliyor.

Geçtiğimiz sene içinde, aynı konuda yeni bir çalışma daha raflarda yerini aldı: Elmalılı Hamdi Yazır’ın torunları tarafından, onun evrakı arasından çıkan Kur’an mealinin müsfeddesi. Necmi Atik bu meal-i şerif hakkında Dergah Dergisi’nin Ekim 2016 sayısında bir yazı kaleme almıştı. Daha sonra bu meal-i şerif, Büyüyenay Yayınları tarafından bir sayfası mealin orjinalinin baskısı, bir sayfası da transkripsyonu olmak şeklinde yayınlandı. Bu meal-i şerif Kur’an-ı Kerim’in ilk iki cüzünü kapsıyor.

Edebiyat çalışmaları

Mehmet Akif’in Darülfünun’daki edebiyat hocalığı ve dergilerde edebiyata dair yazdığı yazılar da derlenerek yayınlandı. Büyüyenay Yayınları’ndan geçen sene piyasaya çıkan, Kavâid-i Edebiyye kitabı, Akif’in Darülfünun’da verdiği dersler ile paralel olarak Sebilürreşad ve Sıratımustakim’de yayınladığı yazılardan oluşuyor.

Akif hayatta iken ilk forması basılan fakat devamı basılmayan eser, Yusuf Turan Günaydın tarafından, Akif’in benzer konulardaki yazılarının derlenmesi ile hazırlandı.

Aynı konuda bir diğer eser de, Bağcılar Belediyesi tarafından yayınlanan, Osmanlı Edebiyatı Ders Notları. Kitap, Darülfünun edebiyat hocası Mehmet Akif’in talebesi Zekai Konrapa tarafından tutulan notları kapsıyor. Notlar, Ömer Hakan Özalp tarafından yayına hazırlanmış.

Osmanlı Edebiyatı Ders Notları, ders notu olması hasebiyle eksiklikler, atlamalar ve bazı kopukluklar olsa da Akif’in bu yönüne daha bütünlüklü bir şekilde ışık tutan bir eser.

Tercüme ve mektuplar

Mehmet Akif’in hem Sebilürreşad ve Sıratımüstakim dergilerinde hem de müstakil olarak yayınlanmış tercümeleri olduğunu biliyoruz. Bu eserlerden bir tanesi, Şeyh Abdülaziz Çaviş’in yayına hazırladığı İslam ve Siyaset: Hz. Ali’nin Bir Emirnamesi isimli eser ki bu da Büyüyenay Yayınları tarafından yayınlandı.

Bu haberde değineceğimiz, Akif’in kaleminden çıkan bir başka eser, Mehmet Akif Ersoy’un mektupları. Mektuplar, Atlas Yayıncılık tarafından yayınlandı, yayına hazırlayan isim Yusuf Turan Günaydın: Mehmet Akif Ersoy’un Mektupları, Atlas Yayıncılık

Mehmet Akif'in yazı-tercümelerinden derlenen bir kitap da, Düşün Yayınları tarafından yayınlanan, Modernleşmek mi? İslamlaşmak mı? kitabı. İsmail Kazdal'ın derlediği kitap, İslamlaşmak ve Modernleşmek etrafında, Mehmet Akif'in yazdığı yazılar ve Urvetu'l Vuska dergisinden yaptığı tercümeleri içeriyor. 

Bu listede Mehmet Akif tarafından kaleme alınmamış, hakkında yapılmış tek bir araştırmaya yer vereceğiz şimdilik. O da Yeditepe Yayınları’ndan çıkan Kod Ad: İrtica 906 isimli kitap. Kitabın konusu, Cumhuriyet arşivlerinde yer alan Mehmet Akif’in takibatına dair belgeler. Yani yıllardır dile gelen, Mehmet Akif’in takip edilmesi, çalışmalarının engellenmesi ve nihayetinde gitmesine neden olan sürecin, resmi kaynaklarda yer alan belgeleri. Muharrem Coşkun’un çalışması, Mehmet Akif araştırmaları açısından önemli bir boşluğu dolduruyor.

Haberimizin başında değindiğimiz gibi, Mehmet Akif deyince akla gelen ilk isim Ertuğrul Düzdağ. Ertuğrul Düzdağ da son yıllarda Mehmet Akif düşüncesinin en iyi anlaşılabildiği yerlerden biri olan Sebilürreşad-Sıratımustakim dergisinin transkripsyonunu yayınlıyor. Bağcılar Belediyesi’nin yayınladığı kitaplara pdf olarak da buraya tıklayarak ulaşmak mümkün.

Mehmet Erken