Yakın tarihin gizemi

Yakın tarih olarak adlandırılan ve Osmanlıdan sonraki dönemi içine alan tarihimizde yaşananların üzerinde büyük bir sis bulutu olduğu gerçeği herkesçe malumdur. Yapılanların “Yaptım, oldu.” mantığıyla yürütüldüğü bir dönemin üzerindeki bu sis bulutu aralandıkça merak ve dikkat tarihin bu yönüne doğru yoğunluk kazanmakta. Bu sebepten, yakın tarih üzerine yazılan ve bilinenin aksini ifade eden eserler çok rağbet görmüştür. Özellikle anı kitapları, mektuplar, belgeler bu ilginin odağında olan eserlerdendir.

Temellerin Duruşması

Türk Edebiyatı dergisinin mimarı, edebiyatçı, araştırmacı merhum Ahmet Kabaklı’nın edebiyat çalışmalarının yanında ortaya koyduğu çalışmaların bir ürünü olan Temellerin Duruşması kitabı, en az edebiyat çalışmaları kadar ilgi görmüş bir kitabıydı. “Tarihimizin doğru öğretilmesi” kaygısıyla hazırlandığı söylenen bu kitap yayınlandığı dönemde çok ses getiren bir kitap olmuştur.

Ahmet Kabaklı Milli Mücadele’den başlayıp günümüze kadar uzanan çizgide tarihin karanlık noktalarına ışık tutma gayreti göstermiştir. Burada edebiyatçı kimliğinin bir yansıması olarak; Cumhuriyete yaranmak için kendini ve şiirini alt üst eden şairlerden ve şiirlerinden örnek vermeyi ihmal etmemiştir.

Özellikle Cumhuriyet’in temelleri olan Laiklik, Atatürkçülük, Milliyetçilik konularında bilinen tarihi olaylara yeni görüşler getirerek gerçek bir duruşma ortamı oluşturmaya çalışmıştır.

Behçet Kemal Çağlar’ın bir dönem Kuran’dan ilhamla şiirler yazdığını fakat Cumhuriyet’in rüzgârıyla Süleyman Çelebi’nin Mevlid’ini değiştirerek Atatürk’e uyarlayacak kadar ileri gittiğini örneklerle anlatmaktadır Ahmet Kabaklı.

Cumhuriyet döneminde tartışılan ne varsa o konuya değinen Ahmet Kabaklı’nın hilâfet konusundaki söyledikleri mânidardır. Hilâfetin yaşadığımız coğrafyada ne kadar hassas bir denge olduğunu, hangi dinamikleri dengede tuttuğunu bu satırlardan anlamak mümkündür.

Fıkra kitabı sanmışlar

Bu kitabı aldığımda üniversitedeydim ve kitaplığımda en dikkat çeken kitaplardan biriydi. Birçok arkadaşım da kitabı okumak için almıştı. Hatta hiç kitap okuduğuna şahit olmadığım bir arkadaşım da kitabı büyük heyecanla almıştı. Kitabı ertesi gün getirip; “Ben bunu Temel’in fıkra kitabı sanmıştım.” sözünden sonra ancak kitabın ismi bende böyle bir çağrışım yapmıştı. Demek ki görmekle bakmak arasındaki fark da buradaydı.

Günümüzde de yakın tarihi anlatan birçok kitap çıkmakta. Özellikle Mustafa Armağan’ıın çalışmaları okunmaya değer çalışmalar arasında görünüyor. Tarihimiz ne kadar karanlık olursa olsun, geçmişimizi aydınlatan yazarlara çok ihtiyacımız var. Geleceğin aydınlanması biraz da geçmişin bizlere sunacağı ışıkta yatıyor.

Mustafa Uçurum, tarihin derinliklerinden yazdı