İslam bilim tarihi profesörlerinden Fuat Sezgin'in iki önemli eseri Türkçe'ye çevrildi. Tercümesi yapılan eserlerin tanıtım etkinliğine Fuat Sezgin de iştirak etti. İslam Bilim Tarihi Araştırmalar Vakfı yönetim kurulu başkanı Mecit Çetinkaya’nın açılış konuşmasıyla başlayan panelde, akademi ve basın dünyasından birçok isim bulunurken, konuklardan biri de Cumburbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu ve vakıf yönetim kurulu üyesi Bilal Erdoğan’dı.
Açılış konuşmasının ardından konuşmasını gerçekleştiren Fuat Sezgin, burada şarkiyat çalışmaları için kaynak eser haline gelmiş ve hâlâ aşılamamış olan Almanca olarak kaleme aldığı ve yakında 17. cildi yayınlanacak olan “İslam Bilim Tarihi” adlı külliyatından ve içeriğinden bahsetti.
Bu külliyatın birinci cildi olan “Arap - İslam Edebiyatı Tarihi” ve Arap - İslam Bilim Tarihi Enstitüsü tarafından yayınlanan “1984 Yılından 2011 Yılına Kadar Enstitü Yayınlarına Yazılan Avrupa Dillerindeki Önsözler” adlı iki eser Türkçe’ye kazandırılırken, külliyatın diğer ciltlerinin tercüme çalışmaları da devam ediyor.
27 Mayıs sonrası üniversiteden uzaklaştırılarak Almanya’ya gitmek zorunda kalan ve külliyatını Almanca kaleme alan Sezgin ise Türkçeye yapılan tercüme için geç kalındığını söyledi. Otuz yıla yakın bir süredir çalışmalarını Frankfurt’ta bulunan Goethe Üniversitesi’ne bağlı, Arap – İslam Bilimler Tarihi Araştırmaları Enstitüsü’nde yürüten Fuat Sezgin; Kur'an, hadis, fıkıh, tarih, edebiyat, tıp, farmakoloji, kimya, matematik, astronomi, meteoroloji, coğrafya gibi değişik bilim dallarının tarihsel sürecini anlatan yarım asırdan fazla üzerinde çalıştığı külliyatını ortaya koydu.
Batı merkezli, İslam bilim tarihine ilişkin birçok yanlışı düzelten isim olan Fuat Sezgin, son yıllarda yayınladığı "Amerika Kıtasının Müslüman Denizciler Tarafından Kolomb Öncesi Keşfi ve Piri Reis" adlı eseriyle de ilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Yaşı ilerlemiş olmasına rağmen çalışmalarını hızla devam ettiren Fuat Sezgin, Almanya’da çalışmalarını devam ettiriyor ve belli periyotlarla Türkiye’ye de geliyor.
27 Mayıs darbecileri tarafından istenmeyen adam ilan edildi
Dünyanın önde gelen bilim tarihçilerinden Prof. Dr. Fuat Sezgin, 24 Ocak 1924'te Bitlis'te doğdu. 1943-1951 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Enstitüsü'nde, "İslami Bilimler ve Oryantalizm" alanında öncü bir yere sahip olan Alman oryantalist Hellmut Ritter'in yanında öğrenim gördü. Hocasının, bilimlerin temelinin İslam bilimlerine dayandığını söylemesi üzerine bu alana yöneldi.
Fuat Sezgin, 1951'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ni bitirdikten sonra, Arap Dili ve Edebiyatı üzerinde doktora yaptı. 1954'te Arap Dili ve Edebiyatı bölümünde, "Buhari'nin Kaynakları" adlı doktora tezini tamamlayarak doçent oldu. Sezgin bu teziyle, hadis kaynağı olarak İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan Buhari'nin, bilinenin aksine sözlü kaynaklara değil, "yazılı kaynaklara dayandığı" tezini ortaya attı. Bu yazılı kaynakların, İslam'ın erken dönemine; hatta 7. yüzyıla kadar geri gittiğini ortaya koydu. Bu tez, Avrupa merkezli oryantalist çevrelerde hâlâ tartışılıyor.
Fuat Sezgin, Doğu Bilimi ve Türkoloji üzerine çalışmalar yapan bilim adamı Alman Carl Brockelmann'ın "Arap Edebiyatı Tarihi" ve "İslam Milletleri ve Devletleri Tarihi" gibi çalışmalarındaki eksiklikleri fark etti ve bunları tamamlamak maksadıyla, 1954 yılında İslam Bilim Tarihi ile ilgili çalışmalara başladı.
1960–61 yıllarında 27 Mayıs darbecilerinin istenmeyen adam ilan ettikleri Fuat Sezgin, Almanya'ya gitmek zorunda kaldı. Yanına, kıyafetlerinin dışında, sadece iki bavul dolusu fiş ve belgeyi yanında götürebildi. Fuat Sezgin Hoca, Frankfurt Üniversitesi'nde ilkin misafir doçent olarak dersler verdi ve 1966 yılında profesör oldu. "Arap-İslam Kültürü'nün "Tabii Bilimler Tarihi Alanı'nda bilimsel çalışmalarına ağırlık verdi.
Fuat Sezgin, 1961 yılında fişlerle başladığı çalışmalarıyla sesini dünyaya duyurdu. 1978 yılında, Kral Faysal ödülünü kazanan Sezgin, bu vesileyle Arap dünyasının devlet adamlarıyla tanışarak, aklından geçen büyük projeyi onlara aktarma imkânı buldu. Düşüncelerinin destek görmesiyle, Fuat Sezgin Hoca, 1982 yılında, J.W.Goethe Üniversitesi'ne bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü'nü ve 1983'de de buranın müzesini kurdu.
Sezgin, halen bu enstitünün, direktörlüğünü yürütmekte. Fuat Sezgin enstitüye bağlı olarak kurduğu müzede, Müslüman bilginler tarafından yapılmış aletlerin ve bilimsel araç ve gereçlerin, yazılı kaynaklara dayanarak yaptırdığı numunelerini sergiliyor. Bilimler Tarihi alanında dünyanın sayılı otoritelerinden biri olan Fuat Sezgin, Süryanice, İbranice, Latince, Arapça ve Almancada dâhil, 27 dili çok iyi derecede kullanılabiliyor.
Sezgin'in çalışmaları dünya çapında bir kaynak haline geldi
Dünyanın neresinde olursa olsun İslam Bilim Tarihi ile alakalı bir eser yahut orijinal bir aletin varlığından haberdar olması halinde, bir dedektif gibi eserin peşine düşen Sezgin, hiç bir masraftan çekinmeden eseri ediniyor ve üzerinde incelemeler yapmaya başlıyor. Enstitüde yaptığı çalışmaları Arap İslam İlimleri Mecmuası'nda yayınlayan Sezgin'in çalışmaları dünya çapında bir kaynak haline geldi. Sezgin'in her yeni bulguyla daha da genişleyen mecmuası, mevcut en sahih İslam Bilim Tarihi olarak anılıyor.
Fuat Sezgin, enstitüsünde bulunan bütün eserleri, kataloglar halinde yayımlayarak, çok önemli bir hizmete daha imza atmıştı. Böylece "Wissenchaft und Technik im Islam" yani 'İslam'da Bilim ve Teknoloji' isimli 5 ciltlik eseri, mükemmel bir özet olarak yayınlanmıştı. 2003 yılında Almanca ve 2004 yılında da Fransızca neşredilen bu muhteşem eserin; 1. cildinde, çok muhtevalı bir giriş ve genel bilim tarihi anlatıldıktan sonra; 2. ciltte astronomi, 3. ciltte coğrafya, denizcilik, saatler, optik ve geometri, 4. ciltte tıp, kimya ve mineraloji, 5. ciltte ise fizik, mekanik, mimari ve harp aletlerinden bahsedilmektedir. Almanca yazılan bu eser daha sonra Türkçeye de çevrildi.
İstanbul Gülhane Parkı içindeki Has Ahırlar Binası'nda, dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan tarafından açılan "İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi"yle, Türk insanı Fuat Sezgin'i yeniden tanıma fırsatı buldu. Başlatılan bu projeyle Müslüman bilim adamlarının buluşları, Gülhane Parkı'ndaki "İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi"nde sergileniyor.
Müze yetkilileri, burada sergilenen 140 eserin büyük bir kısmının orijinal olduğunu, eser sayısının her geçen gün artacağını açıkladı. Açılan müzede; astronomi, coğrafya, deniz bilimleri, saat teknolojisi, geometri, optik, tıp, kimya, maden, fizik ve mekanik, savaş teknolojisi ve mimarlık dallarında eserler ve aletler sergileniyor.
Yusuf Sami Kamadan haber verdi
