Çocuğun İsmi Karakterini Belirler mi?
Moral Dünyası Dergisi Ekim sayısında Peygamber efendimizin “çocuğun babası üzerindeki hakkı güzel isim ve güzel edeptir” sözünden hareketle çocuğun terbiyesinde ismin önemini kapağına taşıyor. İnsanın birbirini tanıması, ayırt etmesi için oldukça önemli bir mesele bu.
Güzel isimlerle anılmak çocuk ruhu üzerinde nasıl etkiler bırakmakta, onu nasıl yönlendirmekte, uygun olmayan veya çirkin sayılabilecek isimlerle anılmak çocuk ruhu üzerinde ne gibi etkiler bırakmakta, çocuklara hangi isimleri vermeli veya hangi isimleri vermemeliyiz, ismin önemi nereden kaynaklanmakta, toplumlar açısından isimlendirme ve isim verme ne gibi anlamlar ihtiva ediyor gibi sorulardan hareketle zenginleştirilen dosyada, Kenan Demirtaş’ın ismin önemi üzerine yazısı, İhsan Atasoy’un çocuğa güzel isim vermenin önemi ile ilgili yazısı, Uzman Pedagog Adem Güneş’in ismin çocuk üzerindeki pedagojik yansımaları ele aldığı yazısı, Ahmet Turan Alkan, Ümit Meriç ve Mustafa Ulusoy’un ismin toplumlar açısından sosyolojik yansımaları üzerine görüşleri yer alıyor.
Efendimiz İsim Vermede Yol Göstericiydi
Dosyada dikkati çeken bir diğer yazı da geçtiğimiz günlerde elim bir trafik kazası sonucu vefat eden Prof.Dr. İbrahim Canan hocanın kaleme almış olduğu “Efendimiz İsim Verme de Yol Göstericiydi” başlığını taşıyor.
Peygamber efendimizin isim verme meselesinde iki farklı yolunun olduğunu belirten İbrahim Canan hoca, bunları da nazarî planda isim koyma ile ilgili düsturlar ve amelî planda bu nazarî düsturların tatbikat örnekleri olduğunu söylüyor.
Nazarî Düsturlar
Nazari düsturları İbrahim Canan, isimler güzel olmalıdır, insanlara verilen isimlerin güzel olması daha önemlidir, çirkin isimler değiştirilmelidir, güzel ve çirkin isimleri tanımada ipuçları verir örnekler sunar, önceden konulmuş olan çirkin isimleri değiştirmek her ne kadar sünnet ise de vacip değildir, Peygamber efendimiz döneminde yeni doğan çocukların önce ona götürüldüğü ve isimlerinin Peygamber efendimiz tarafından konulduğu, bir kısım İslam ulemasının Peygamber efendimizin isim üzerindeki ısrarından hareketle “İsim, müsemmaya tesir eder” sözünü söylediği şeklinde ifade ediyor.
Ameli Plan
Amelî planda talim ve tatbikatta ise, ashabın takip ettiği uygulamaya ilişkin örnekler veriyor. Bu konuda verdiği hadis-i şeriflerden bazılar ise şöyle; Hz. Aişe (r.anha) anlatıyor: “Yeni doğan çocuklar Hz. Peygamber’e (s.a.v) getirilirdi. O da bunlara mübarek olmaları için dua eder, tahnikte bulunurdu.”
Ebu Râfi (r.a) anlatıyor: “Hz. Fatıma (r.anha) oğlu Hasan’ı (r.a.)doğurduğu zaman, Resulullah (a.s.m.) kulağına ezan okurken gördüm”. Tirmizi hadisin sahih olduğunu söylemiştir. Bir rivayette ise “Kulağına İhlas Suresi’ni okudu, hurma ile tahnik etti ve ismini koydu.”
Yine İbrahim Canan hoca yazının devamında, Peygamber efendimizin gerek kendi ailesinde gerek yakını olan ailelerde gerekse bilvesile karşılaştığı başka aile ve yerlerde isimle ilgilendiği ve uygun olmayan isimleri değiştirdiğini belirtiyor.
İbnu Abbas (r.a.) anlatıyor: “Cüveyriye bintu’l Hâris’in ismi Berre (iyi insan, kusursuz insan) idi. Resulullah (a.s.m) onun ismini Cüveyriye diye değiştirdi. Zira, Resulullah (a.s.m) ‘Berre’nin yanından çıktı’ denmesini sevmiyordu.”
Çirkin isimlerin değiştirilmesine ilişkin ise, Ebu Davud merhum der ki: “Resulullah (a.s.m), Âsi, Aziz (güçlü), Atele (şiddet, sertlik), Şeytan, Hakem, Gurab (karga), Habbab, Şihab isimlerini değiştirdi. Şihab’ı Hişam, Harb’i Silm (Sulh), Muzdaci’yi (yatan) Münbais (kalkan) yaptı. Afire (çorak9 adını taşıyan bir araziyi de Hadire (yeşillik) diye, Şi’bu’d-Dalalet’i (sapıklık geçidi) Şi’bu’l-Hüda diye isimledi. Benu’z Zinye’yi (Zina oğulları) Benu’r-Rüşd olarak değiştirdi.” örneği ile veriyor.
Yine ismi, milli birliğin önemli bir unsuru olduğunu belirten İbrahim Canan hoca, güzel isim koymanın ehemmiyetini şu hadis-i şerifle vurguluyor. Ebu’d Derdâ (r.a.) anlatıyor: Resulullah (a.s.m) buyurdu ki: “Sizler kıyamet günü isimlerinizle ve babalarınızın isimleriyle çağırılacaksınız, öyleyse isimlerinizi güzel yapın.”
İbrahim Canan önemli miraslar bıraktı
Bu yazı belki de İbrahim Canan hocanın Moral Dünyası dergisi için son yazısı idi. Bize oldukça önemli miraslar bıraktı. Allah rahmet eylesin.
Eserlerini görmek için: http://www.dunyabizim.com/gallery.php?id=101
E.Fatih Bilge, haber verdi.
efbilge[at]gmail.com
