“Güneş Doğudan Yükseldi”, Tenzile Erdoğan Kız İmam Hatip Lisesi’nin önemli bir projesinin adı ve bu proje dolayısıyla oluşmuş bir kitap. Kitabın önsözünde, proje öğretmenimiz Şerife Türkeli, projenin aşamalarını anlatıyor. Proje kapsamında, ilk önce çekirdek bir öğrenci kadrosu oluşturularak öğrencilere İslam medeniyetinin geçmişte bilime yaptığı katkılar anlatılmış. Bu konu ile ilgili kitaplar okunmuş ve İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi ziyaret edilmiş. Prof. Dr. Fuat Sezgin ile Üsküdar’da bir araya gelinmiş. Sosyal medyada “Güneş Doğudan Yükseldi” adıyla hesaplar açılarak, İslam medeniyetinin bilime katkıları takipçilerle paylaşılmış ve Müslüman bilim adamlarının hayatları kitaplaştırılarak bir nevi çalışma ölümsüzleştirilmiş. “Siz hâlâ Amerika’nın Kristof Kolomb tarafından keşfedildiğini mi zannediyorsunuz? Ama unuttuğumuz bir şey var! Güneş Doğudan Yükseldi.” diyor Şerife Türkeli.
Bu proje, gençliğin öze dönüş hareketidir
Giriş yazısında ise proje öğretmenimiz Volkan Türkeli, öğrencilerle birlikte bugünkü modern bilimin temellerinin Müslümanlar tarafından atıldığını, Müslüman âlimleri yalnızca Türkiye gençliğine değil, bütün dünyaya duyurmak için uğraşacaklarını ifade ediyor: “Gençliğimiz bugüne kadar hep bilimin temelinin Avrupalılar tarafından atıldığını zannetti. Örneğin, Amerika kıtasını şimdiye kadar Kristof Kolomb keşfetti diye öğrendi. Dünyanın yuvarlak olduğunu Kopernik’in bulduğunu zannetti. Halbuki gerçekler bundan çok farklıydı. Örneğin dünyanın yuvarlak olduğunu ve kendi etrafında döndüğünü Kopernik değil, El-Biruni ispat etmiştir. Kristof Kolomb’dan önce Amerika kıtasına birçok kez gidilmiştir. İzafiyet teorisi denilince akıllara dünyanın en zeki insanı olduğunu bildikleri Albert Einstein gelir ama El-Kindi’nin 800 yılında ‘Zaman cismin var olma süresidir, zamanla bilinebilen ve ölçülebilen hız ve yavaşlık da hareketin sonucudur’ dediğini bilmez. Ve buna benzer birçok örnek…
Bizim öğrenciler medeniyetin yetiştirdiği bilim insanlarını neden bilmez? Çünkü onlarla henüz tanışmadılar. Yıllardır devletin tek merkezden kumanda ettiği, çekip çevirdiği, tek bir ideoloji ekseninde döndürdüğü eğitim kurumlarında bu isimlere yer verilmedi. Batılaşma, çağdaşlaşma ve laikleşme adı altında bu milletin çocuklarının geçmiş medeniyetiyle olan irtibatı kesildi. Hâlâ bu alanda yapılan bir şey yok. Oysa bir zamanlar Bağdat, Harran, Endülüs, Kuzey Afrika ve Doğu Fırat gibi merkezlerde bu âlimlerin ürettiği değerler ve icatlar konuşuluyordu. Bu merkezler Avrupa’dan gelen öğrencilerle dolup taşıyordu. İlk kâğıt imalathanesi 794 yılında Bağdat’ta açılmış ve sandıklar dolusu kitaplar yazılmıştı. Maragha, Bağdat, Kurtuba ve Semerkant bilim ve teknoloji merkezleriydi. Buralardan sadece 500’den fazla İslam astronomu yetişmiştir. Okullarımız artık bu kıymetli bilim insanlarıyla tanışmalılar. Çocuklarımız geçmişte neler yapabildiklerimizi öğrensinler. Ve daha iyisini yapmak için artık adım atsınlar.”
Kitaba çizgileriyle de katkıda bulunan öğrenciler var. Ayrı bir emek. Hakikaten kitabı renklendirmişler.
Otuzun üzerinde öğrenciyle başlayan bu çalışma büyümeye devam edecek ve yüksek ideallerle başarıya ulaşacaktır. Kendimizi, geçmişimizi bilmemize vesile olacak, geleceğimize yatırım olacaktır.
Kitapta Akşemseddin’den Biruni’ye 30 Müslüman bilim insanı anlatılıyor. Bunlardan birkaçı şöyle:
Endülüs'ün en önemli bilim adamlarından olan İbn Baytar, İslam'ın Altın Çağı'nın ve Müslüman Tarım Devrimi'nin en büyük eczacı ve botanikçilerinden biri sayılmaktadır.
El Cezerî (doğum. 1136, Şırnak, Cizre - ölüm. 1206, Cizre), İslam'ın altın çağında çalışmalar yapan Müslüman bilim adamı ve mühendis. Sibernetiğin ilk adımlarını attığı ve ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilen Ebû’l İz El Cezeri'nin Leonardo da Vinci'ye ilham kaynağı olduğu düşünülür. El Cezeri aynı zamanda sekiz asır önce otomatik sistemin kurucusu ve bilgisayarın mucididir.
Akşemseddin, II. Mehmed'e danışmanlık yapıp İstanbul'un fethine katkıda bulunmuştur. Akşemseddin çocukları, öğrencileri ve müritleriyle birlikte fetih ordusuna katılmışlardır.
Büyük astronomi bilgini Ali Kuşçu, sosyolojinin kurucusu İbn-i Haldun da kitapta anlatılan kıymetli bilim adamlarımızdan. Allah onlardan razı olsun.
Projeye, öğretmen ve öğrencilerine maddi manevi destek veren, teşvik ve takip eden Tenzile Erdoğan Anadolu İmam Hatip Lisesi müdürü Duran Cankatar hocamıza, çok kıymetli, gayretli öğretmenlerimiz Volkan Türkeli ve Şerife Türkeli’ye ve talebelerimize de çalışmaları için minnettarız. Bizim takibimiz ve desteğimizle daha da büyüyecektir çalışmaları. Gayret bizden…
Yasemin Kapusuz
