Gazeteci Joe Sacco Türkiye’de daha çok Filistin kitabıyla biliniyor. Ödüllü Filistin kitabı herhalde hep daha fazla bilinecek; çünkü geçen hafta yaşanan gemi katliamı da gösterdi ki İsrail varoldukça sorun bitmiyor/bitmeyecek. Sacco’nun son olarak ülkemizde de yayınlanan bir diğer kitabı yine yapıp edegeldiği savaş muhabirliğinden mülhem: Gorazde. Gorazde kitabı da yine Filistin kitabı gibi bir çizgi-hikâye şeklinde. Kitap İthaki Yayınları’ndan çıktı.
‘Güvenli Bölge’ ne kadar güvenli?
 |
| (+) |
Gorazde, 1992-1995 yıllarında Bosna’da yaşananların Doğu Bosna perdesini anlatıyor. Sacco, 4 ay kadar bu bölgenin merkezî kentlerinden Gorazde’de savaş muhabirliği yapmış. Birleşmiş Milletler’in savaş esnasında güvenli bölge ilan ettiği 6 şehirden biri de Gorazde. Bu 6 şehirden en bilindik olanı elbette Srebrenika. ‘Güvenli Bölgeler’in ne kadar güvenli olduklarına dair bir kara mizah da olabilir Sacco’nun yaptığı: Güvenli Bölge Gorazde –Doğu Bosna’da Savaş 1992-1995.
Duygusal değil, alabildiğine sahici
Sacco’nun dilinde de, çizimlerinde de ağır bir kara mizah var. Savaşı yazmak ve savaşı çizmek, yazarın-çizerin mizacını ve üslubunu belki de en iyi gösteren alan. Gorazde savaşa dair bir çizgi-hikâye ama metinde ve çizimde dehşetli hikâyelerin geçtiği yerlerde dahi bir duygusallık pompalanmıyor, bir öğreticilik edası hiç yok.
Acı acı gülümseten insan dramının peşinde
İşini gücünü bırakmak zorunda kalan mühendislerin yarı açık yarı kapalı okullarda öğretmen oluşları, o öğretmenlerin geceleri cepheye nöbete gitmeleri, narkozsuz ameliyat yapmak zorunda olan kahraman doktorlar, gençlerin her şeye rağmen hayata tutunmak isteyerek müzikle avunmaları, müdahaleci yabancı ülkelerin savaşı önlemedeki yetersizlikleri, Doğu Bosna’da Sırp milliyetçiliğinin kurbanı olan sıradan gariban siviller, göçettikleri Saraybosna’da onları beğenmeyen daha şehirli Boşnaklar. Elhasıl Gorazde, öğretici bir gerçekçiliğin değil de en çok acı acı gülümseten insan dramının peşinde.
Manidar ve çarpıcı çizgi üslubuyla zaten söz balonlarına da fazla iş kalmamış.
Yasin Şafak beğendi ve paylaştı
