Edebiyat Ortamı dergisi yayın yönetmeni şair Mustafa Aydoğan, 2010’da başladığı şiir yıllığı yayınlama faaliyetini sürdürüyor. “Edebiyat Ortamı Şiir Yıllığı 2013”, Aydoğan’ın yayınladığı dördüncü şiir yıllığı olarak Edebiyat Ortamı dergisinin Mart-Nisan 2013 (31.) sayısıyla birlikte şiirseverlere takdim edildi.
"Çatışmasız aydınlık"
2013 Edebiyat Ortamı Şiir Yıllığı, Mustafa Aydoğan’ın önsöz olarak değerlendirebileceğimiz “2012 Yılında Dergiler, Şiir ve Hayat” başlıklı yazısıyla açılıyor. Yıllığın diğer bölümlerini “Şiirler”, “Mısralar”, “Dergiler Dergiler”, “2012 Yılı Şiir Kitapları” ve “Poetik Alıntılar” oluşturuyor.
Mustafa Aydoğan, bahsettiğimiz önsöz metninde eserin özelliklerini özetlemiş. Burada yazarın oldukça öznel bir tutum takındığını görüyoruz. Bunu olağan karşılıyoruz, çünkü yıllıkçılık esas itibariyle bir öznelliğin tezahürüdür. Aydoğan’ın satırları arasından yıllıkla ilgili seçip alacaklarımızı şöyle sıralayabiliriz: Elimizdeki yıllığın hazırlanmasında Mustafa Aydoğan’ın izleyebildiği 88 dergi dikkate alınmıştır. Aydoğan yıl içinde daha çok şiir tartışmalarına odaklanmış, fakat maalesef bu yolda dikkat çeken bir gelişme olmamıştır. “Çatışmasız Aydınlık” olarak lanse ediyor bu hâli Mustafa Aydoğan; bu tanımlama acaba uygun mu? Uygun olmadığını bir şekilde kendisi de söylüyor; “Tartışma, iyi mi kötü mü? Bence iyi.” diyor. “Seviye korunuyorsa neden kötü olsun ki!”
Şairin sesiyle toplumun sesi kesişiyor mu?
“2012 Yılında Dergiler, Şiir ve Hayat” başlıklı metinde en dikkat çekici ifade, şairin sesiyle toplumun sesinin bir yerlerde kesişmesiyle ilgili. Bu bir talep ve uzun yılların, nice on yılların arzusu. “Aksi takdirde, şiir, salt şairler arası bir diyalog aracına dönüşür” diyor Mustafa Aydoğan. Doğrudur elhak. Aklımıza bu noktada gelen, yıllığa seçilen metinlerde bu kıstasa ne kadar uyulduğu, itibar edildiği oluyor. Bunun tespitini bizzat işbu yıllığın mümtaz okurlarına bırakıyoruz.
Alfabetik bir sıralamaya bağlı olarak 2013 Edebiyat Ortamı Şiir Yıllığı’nda metni bir bütün halinde yayımlanan toplam 106 isim var. Bu 106 manzum metin demektir ki, oldukça kabarık bir yekûnla karşılaşmak anlamına gelir. Tabii “Mısralar” başlığı altında yine alfabetik olarak sıralanan 120 ismi de bunlara dâhil edersek, bize sunulan materyalin iyice kabardığını görürüz. Üstelik bu bölümde bazı sanatçılardan birkaç ayrı metin alınmıştır.
Şairlerin alfabetik sıralaması kuşaklar arası şiir algısı farkını tespit etmemizi engelliyor yıllıkta. Bunu gelecek yıllarda gözden geçirmeli Mustafa Aydoğan. Mesela 1926 doğumlu Sedat Umran’ı sayfa 126’ya değil de, ilk sıralara almalı. Evet, belki bir sayfa ötedeki 1987 doğumlu Serap Aslı Araklı’yı Sedat Umran ile mukayese imkânı bulabiliriz şimdiki durumda, ama bu yeter mi? Söylemek istediğimiz yaşa hürmet değil, geleneğe, birikime, oluşturulan mirasa gösterilmesi gereken hassasiyet!
“Dergiler… Dergiler…”
88 dergiden şiirler seçen Mustafa Aydoğan, “Dergiler… Dergiler…” başlıklı bölümü Yedi İklim, İtibar, Fayrap, Yasakmeyve, Sözcükler, Dergâh, Edebiyatta Üç Nokta, Bir Nokta, Mühür, Ücra, Sincan İstasyonu, Karayazı, Güneysu, Karagöz, Dil ve Edebiyat dergileriyle ilgili ayrıntılara yer vermiş. Bunlardan Karayazı bir paragrafla incelenirken Bir Nokta’ya 7 küçük paragraf ayrılmış. En ayrıntılı inceleme ise bir buçuk sayfa ile Dergâh’a yapılmış.
Yıllıkta Mustafa Aydoğan’ın dışında Hüseyin Alemdar ve Kahraman Çayırlı’nın emekleri gözleniyor. Bu iki isim “2012 Yılı Şiir Kitapları”nı birer yazıyla dikkatlere sunmaya çalışmışlar. Hüseyin Alemdar bir tür şiir kitabı okuma günlüğü şeklinde tertiplediği yazısında “Şiir nasıl okunur?” sorusunun karşılığını vermeye gayret ediyor. Fakat bunu sahiden yapabilmek için bir yıllığın üç beş sayfalık alanı yeterli değil. Öznel bir tutuma tekabül ettiği için, Alemdar’ın okuma (dolayısıyla paylaşma) tercihlerini de sorgulamak bu haberimizin kapsama alanına girmez. Bunun yanında, “2012 Yılı Şiir Kitapları” bölümünün ikinci yazarı Kahraman Çayırlı’nın gerek efor gerekse form bakımından zayıf kaldığını söyleyelim.
“Poetik Alıntı” tercihleri pek zayıf!
Mustafa Aydoğan yıllığın girişinde yıl içinde tartışmalara kulak kesildiğini, fakat yeterince tartışmanın olmadığını söylemişti. Bunun en azından bu yıllık bağlamında karşılığını “Poetik Alıntılar” kısmında görüyoruz. Bu bölüme Atakan Yavuz’un “Şiir, Haber Değeri Taşıyan Haberdir”, Can H. Türker’in “Kuran, Platon ve Şiir”, Yeprem Türk’ün “Karayazı Dergisi Üzerine”, Fecri Sadık’ın “İç Denizde Yamak, Açık Deniz Şarkısını Söylemek”, Abdulkadir Budak’ın “Şiir Okuyan Başbakan” başlıklı metinleri alınmış. Doğrusu poetik fakirliğin bu kadarına pes etmemek elden gelmiyor. Özellikle son iki yazının bu dergide nasıl yer bulduklarına şaşırmamak mümkün değil. Fecri Sadık’ın yazısında yer alan küfür unsurlarını artı değer olarak mı görmeli, ne?
Bu bölümde dikkatimizi çeken son husus, yazıların ana kaynaklardan taratılarak alınmış olmalarından kaynaklanan tashihlerdir. Keşke bir musahhih okusaydı bunları…
Temenni ederiz ki…
Türkiye’deki şiir yıllığı geleneği açısından baktığımızda, Edebiyat Ortamı’nın oluşturduğu dört yıllık birikim belirli bir aşamaya tekabül eder. Bu aşamanın gittikçe zirveye doğru yol almasını temenni ederiz. Bunun için birkaç tavsiye:
-Takip edilip okunan dergi sayısı artırılmalıdır.
-İş bölümü yapılmalı, özellikle işini sıkı yapan kalemlerin katkısı alınmalıdır.
-Yıl içinde yapılan açık oturumlar, söyleşi ve mülakatlar, tartışmalar kayıt altına alınmalıdır.
-Kaynaklar arasında sadece dergiler yer almamalı, gazete, radyo, TV ve internet ortamları da bulundurulmalıdır.
Cevat Akkanat yazdı
