Tarihi Masule kasabası, doğası ve mimarisi ile İran'ın gözde kasabalarından biri. Yemyeşil Elburz Dağları’nın ortasında kurulu olan kasaba, Hazar Denizi kıyısındaki Gilan eyaletine bağlı Reşt kentinin 60 km uzağında yer alıyor.

Yaz aylarında serin havası, kış aylarında ise; karla kaplı doğası ve yoğun sis inen dağlarıyla İran'ın turizm merkezlerinden olan tarihi kasaba; İran'ın kültürel mirasları arasında. Elburz Dağları’nın içerisinde inşa edilen Masule kasabası, İran'ın en güzel ve en şirin kasabalarından bir tanesi.

Yüzyıllar önce İran'ın Azerbaycan Gilan ve Zencan bölgelerini birbirine bağlayan yolların kesiştiği yerde kurulmuş bu kasaba ve önemi de bundan kaynaklanıyor. 10. ve 13. yüzyıllar arasında önemli bir geçiş güzergâhı ve ticaret merkezi olan kasabada hala geçmişin kültürel izleri saklı.

Veba salgını sebebiyle terk edildi

1485 yılındaki büyük deprem ve 1536 yılında yaşanan veba salgını kasaba tarihi açısından kritik bir dönemdi. Zira bu dönemlerde kasaba terk edildi. Geçirdiği tahribatın ardından, Gilan eyaletinin en yüksek yeri olan, Şahmoelim Tepesi’nin yakınında yeniden inşa edilen kasaba zamanla bugünkü görünümüne kavuştu.

Masule, ikinci dünya savaşında İran'ı işgal eden Rus ve İngiliz güçlere karşı direnişin sembol yerlerinden olması ile ülke tarihinde tarihi bir öneme de sahip. Masule'nin en önemli özelliği ise hiç şüphesiz mimarisi.

Birkaç ay hariç sise teslim

Masule'de inşa edilen her evin bahçesi adeta önünde inşa edilen öbür evin çatısı anlamına geliyor ve burada dolaşırken adeta evlerin çatısında yürüyorsunuz. Yılın bir kaç aylık yaz dönemi dışında yoğun sis altında olması nedeni ile kasabada evler göze çarpan bir renge boyanıyor. Bu nedenle Masule'de sarı renk hâkim.

Tarihi evlerin geometrik parçaların bir birine geçme tekniği ile çivi kullanılmadan inşa edilen pencereleri ahşap mimarinin seçkin bir örneği olarak gösteriliyor.

Kapılarda iki farklı tokmak

Masule, evlerinin giriş kapıları ahşaptan yapılıyordu ve evlerin giriş kapılarının üzerinde iki ayrı tokmak bulunuyordu. Tokmakların değişik sesleri kapıyı çalanın erkek mi yoksa kadın mı olduğu hakkında fikir veriyordu.

Rengârenk çarşılara sahip Masule'nin tarihi pazar yerleri yöre halkının el işleri olan hediyelik eşyalarla dolu.

El ürünü ayakkabı, çamuş

Masule'de üretilen, el işlerinden biri de ayakkabılar. Burada yapılan ayakkabılara çumuş ismi veriliyor. Yapıştırıcı ve çivi kullanılmadan yapılan ayakkabıların sağı ve solu fark etmiyor. Yüz yıl öncesine kadar çumuşların derisi de burada yapılıyormuş.

Üreticiler nar kabuğu kullanarak deriyi kırmızıya boyarlarmış. Çumuşların plastikleri de imal ediliyor. Fakat plastik çumuşlar daha çok dekor olarak kullanılıyor. Çumuş ustalarının büyük çoğunluğu babadan kalma mesleği sürdürüyor.

Turistlerin gözdesi

Daracık sokakları, tarihe tanıklık eden evleri, yemyeşil doğası ile mesule turistlerin de gözdesi. Masule'ye gelen turistler yöre halkının kıyafetlerini de giyerek hatıra fotoğrafları da çekiyorlar. 

Fatih Sabuncu yazdı