300 binden fazla can kaybı, dünyanın gözü önünde yaşanan katliamlar, üç yıldan fazla süren kanlı bir savaş… Bosna Savaşı’nda yaşananlar, yalnızca Boşnakların değil, bir coğrafyanın da kaderini değiştirirdi.

Yaşananlar, insanlık tarihinde kara bir leke olarak yazıldı ve savaş döneminde sivilleri hedef alan katliamlar hiç unutulmadı. Bosna Hersek'in bağımsızlığını ilan etmesiyle o güne kadar bir arada yaşayan halklar savaşla birbirinden koparıldı. Savaşın en büyük zararını Boşnaklar gördü.

3,5 yıl kuşatma altında kalan Saraybosna'da yaşayan Emine Seçeroviç Kaşlı da savaşın tanıklarından biri. Saraybosnalı Boşnak bir ailenin 3 çocuğundan biri olan Emine Seçeroviç Kaşlı, korkunç savaşın içine düştüğünde henüz 7 yaşındaydı.

Üç yıl yaşamak zorunda olduğu savaşı hiç unutmadı ve anılarını “Kurşunların da Rengi Var” adını verdiği kitapta kaleme aldı. Bugün Bosna Hersek'in ünlü gazetelerinden Oslobodjenje'nin İstanbul muhabiri olan Kaşlı, zaman zaman yazmaktan vazgeçse de, yaşadıklarını kitabında tüm gerçekliğiyle kaleme aldı.

Okuldaki ilk derslerinde ise bombalardan nasıl kaçacağını öğrenmiş

Kaşlı, kitabı yazma süreci ile ilgili olarak şunları söyledi: “Yazma süreci içinde çok fazla pes ettiğim, yazmamaya karar verdiğim zamanlar oldu. Onlardan biri, evimizin yıkıldığı günü anlatıyorum. Kitapta, abimin şehit olduğu günü anlatıyorum ki, orda kesinlikle kitaba devam etmeyeceğimi düşünmüştüm. Ondan sonra tekrar başladım ama sonunda bitti ve tamamen yaşadığım şeyleri anlatıyorum bu kitapta.”

Seçeroviç kitabında bomba seslerine ve barut kokusuna alışmak zorunda kaldığı o günleri anlatıyor. Anlattıklarının kitabın isminden de belli olduğunu kaydeden Kaşlı, kitapta çocukların savaşı nasıl gördüğünü, savaşa nasıl baktığını anlattığını söyledi. Kaşlı, şöyle devam etti: “Çocuk nasıl görüyor, yani çocuk savaşta bile kendi gözünden başka şeyler görebiliyor. Kurşunların o öldürme tehlikesini değil de renklerini görebiliyor. O kurşunlardan, bomba parçalarından kendine oyunlar yapıyor. Çocuksunuz, çocukluğunuzu yaşamaya çalışıyorsunuz, bombalarla oynuyorsunuz ama diğer taraftan da bir gecede olgun bir insan oluyorsunuz ve artık büyük hayalleriniz, istekleriniz yok; tamamen savaşa uyum sağlıyorsunuz.”

Kaşlı, kitabında Bosna savaşında günlük yaşamın nasıl sürdüğüne ve savaşın gölgesinde başladığı okul hayatına da değiniyor. Okula savaşla birlikte başladığını ifade eden Kaşlı, ilk derslerinde ise bombalardan nasıl kaçacağını öğrendiğini vurguladı. Kaşlı, o günleri şöyle anlattı: “Zikzak koşarak nasıl okula geleceğiz? Çünkü dağdan Sırp askerleri ateş ediyordu okul yolumuzun üstünden. Dolayısıyla çok farklı başlıyorsunuz. Çocukluğu, normal hayatı çok da fazla bilmediğiniz için bunu bir süre sonra normal kabul ediyorsunuz.”

Eda Sinem Bakioğlu haber verdi