Düşünce ve edebiyat dünyamızı aydınlatan nice müstesna isim vardır ki, eserlerinin yanında, düşünsel duruş ve yaşayışlarının mahsullerini çıkardıkları dergilerle ve kurdukları yayınevleriyle de göstermişlerdir. Bu düşünür ve ediplerimizden kimi vefat etmiş olsa da, kurucusu oldukları ve eserlerini bastıkları yayınevleri, kurucularının pak ruhaniyetinin bu yansımalarının günümüze taşınmasındaki aktif rolünü halen devam ettirmektedir. Kimi ise savunduğu düşünce etrafında nesillerin yetişmesine katkıda bulunmuş ve aynı çizgide yürüyen yeni düşünsel akımların sürdürücüleri tarafından eserleri bugünlere ulaştırılmıştır.
Nesilden nesile tükenerek çoğalan bir paydanın en güzel yansımalarını görürüz birer okul olan bu eser ve neşriyat sahasında. İlmî ve edebî çalışmalarıyla kendine has bir duruş, duyuş, ses ve yürüyüş geliştirmiş ve bu dinamizm ile yürüyüşünü sürdürmüş isimlerin eserlerini hangi şartlarda ve ne koşullarda bize ulaştırdıklarını ise çoğu zaman iç geçirerek hatıralarda okumaktayız.
Bu yayınevleri kurucularının adlarıyla ve basılan kitaplarla özdeşleşmişlerdir
Düşünce ve edebiyat dünyamızda çok fazla sayıda büyük isim vardır ki bunlardan bazıları kitaplarını bastırabilmek için türlü sıkıntılar çekmiş ve envai zorluklarla karşılaşmışlardır. Yayıncılığın günümüzdeki kadar yaygın ve kolay olmaması, maddi yetersizlikler ve yine başka sebeplerden dolayı basılamayan kitaplar, yazarları yayınevi kurma düşüncesine sürüklemiş ve bu hareketin içinde bulunma zorunluluğuna itmiştir. Yazarlık ve yayıncılık faaliyeti dergiciliği de beraberinde getirmiş, kimi zaman da dergiciliğin bir sonucu olarak yayıncılık hareketi başlatılmıştır.
Kurucusu aynı zamanda yazarı olan bu az sayıdaki yayınevi arasında bazıları kurucusu ve aynı zamanda yazarının vefat etmesiyle yayınını durdurmuş, kimi ise aileleri tarafından ayakta tutulmaya çalışılmıştır. Bu yayınevleri kurucularının adlarıyla ve basılan kitaplarla özdeşleşmişlerdir adeta.
Bu çabalardan ilk aklımıza gelen Necip Fazıl Kısakürek’in Büyük Doğu Yayınları’dır. Üstad eserlerini bu isim altında neşretmiş ve günümüzün edebiyat ve düşünce ırmağını coşturan neslin ortaya çıkmasına da büyük bir katkıda bulunmuştur.
Büyük Doğu ırmağının en güzel ve en diri iki büyük damlası Sezai Karakoç’un Diriliş’i ve Nuri Pakdil’in Edebiyat’ı olmuş ve ırmak yatağına sığmaz hale gelmiştir. Necip Fazıl gibi Sezai Karakoç da ilk kitaplarından birkaçını farklı yayınevi adı altında çıkartmış olsa da zamanla Diriliş Yayınları’nı kurmuş ve eserlerinin yayın faaliyetini bu şekilde devam ettirmiştir. Nuri Pakdil’in Edebiyat Dergisi Yayınları daha geniş bir yayın yelpazesi sunmuş ve dönemin birçok müstesna isminin eserleri de Edebiyat Dergisi Yayınları ismiyle basılarak okuyuculara sunulmuştur. Bu geniş yayın yelpazesiyle beraber Edebiyat Dergisi Yayınları, kurucusu Nuri Pakdil’in ismiyle bir olmuş ve bütünleşmiştir.
Bir diğer büyük hareket ve aksiyon faaliyeti olarak üstad Nurettin Topçu’nun Hareket Mecmuası ve Yayınları da tıpkı Büyük Doğu akımı gibi bir etki uyandırmış ve kendisiyle beraber başlayan uyanış, çeşitli mahsulleriyle devam ederek günümüze kadar ulaşmıştır. Hareket akımının en büyük mahsulü olarak da Dergah dergisini ve yayıncılık faaliyetini burada anmamız gerekir. Bugün halen, Hareket Mecmuası’nın çevresinde yetişen o günün gençleri, bugünün büyüklerinin eserlerini anlamaya ve anlatmaya çalışıyoruz.
Bazı yayınevlerimizde sadece kurucularının kitapları basılmakla kalmamış
Yukarıda düşünce ve edebiyat dünyamızın parlayan yıldızlarının yayın ve dergicilik faaliyetlerinin yanı sıra, çeşitli ilim sahalarında da büyük isimler kendi eserlerini yine kendi çaba ve gayretleriyle neşretmiş ve bu dolu ırmaktan nasiplenmemize vesile olmuşlardır. İslam tarihçisi merhum Mustafa Asım Köksal Hoca da Köksal Yayıncılık adı altında eserlerini neşretmiş ve soyadını verdiği yayınevi aracılığıyla bizleri eserleriyle buluşturmuştur.
İstiklal Marşı Derneği faaliyeti olarak yayına başlayan Tam İstiklal Yayın Ortaklığı (TİYO Yayınları) da İsmet Özel’in kitaplarının yeniden basımıyla yayın dünyasına giriş yapmış ve İsmet Özel’in adıyla bütünleşecek bir yayıncılık faaliyetinin ürünlerini vermeye başlamıştır. İsmet Özel’in “Kin susturur insanı adına çıdam denir.” mısrasıyla hafızalarımıza kazınan Çıdam Yayınları da İsmet Özel’in kitaplarını bastığı ve kendisiyle özdeşleşen bir yayın faaliyeti olarak tarihteki yerini almıştır.
Bazı yayınevlerimizde sadece kurucularının kitapları basılmakla kalmamış, birçok edip ve düşünürün kitaplarını da basmış olsa da kurucularıyla anılıp o şekilde hafızalarımızda yer edinmiştir. Bunların başında Nurettin Topçu’nun Hareket Yayınları ve Nuri Pakdil’in Edebiyat Dergisi Yayınları’nı sayabiliriz. Diriliş ve Büyük Doğu ise sadece üstadların kendi kitaplarını neşrettikleri iki mücerred yayınevi olarak dünyamızda yer edinmişlerdir.
Ve bu güzel çabaların birer devamı niteliğinde faaliyetlerini günümüzde de sürdüren dergi ve yayıncılıklar olarak ilk aklımıza gelen Mustafa Kutlu ile bir bildiğimiz Dergah Dergisi ve Yayınlarıdır. Hareket Mecmuası’nın tedrisinde yetişen onlarca yazar, düşünür ve ilim adamının katkılarıyla yayınını sürdüren Dergah Dergisi ve Yayıncılığı vesilesiyle dini, ilmi ve edebi sahada güzide eserlerle buluşmamız sağlanmıştır.
Bir diğer güzel mahsul ise Hece Dergisi ve Yayınları olmuştur. Edebiyat Dergisi’nin bahçesinde açan bu tomurcuk hazırladığı dosyalar ve yaptığı özel sayılarla unutulmaz birer ürün bırakmış ve yayıncılık faaliyetiyle de kendi bünyesinde yetişen onlarca ismin eserlerini iki kapak arasında görmemize sağlamıştır.
Diriliş ve Edebiyat Dergisi’nin bünyesinde bulunan ve ikisinde de ürünlerini yayınlatan yazar ve şairlerin güzide dergisi Mavera da bu iki coşkun ırmaktan beslenmiş ve uzun yıllar sürecek bir dergi yayıncılık faaliyeti göstermişlerdir. Akabe Yayınları’yla beraber Mavera Dergisi de içinde yetiştikleri Diriliş, Edebiyat Dergisi ve hatta Büyük Doğu gibi bir büyük okul olmuş, Mavera okulunda nesillerin yetişmesine vesile olmuştur.
Bugünün hayatta olan ya da olmayan birçok yazar, şair ve düşünürünün eserlerini yayınlattığı yukarıdaki dergi ve yayın faaliyetlerinin daha iyi bir şekilde, durmaksızın, artarak devam etmesi dua ve temennisiyle…
Yavuz Ertürk yazdı
