Edip Ahmed Yükneki ‘nin eseri olan, Atabetü’l-Hakayık, Kaşgarlı Mahmud’un Divan-ı Lügat’it- Türk ve Yusuf Has Hacip’in Kutadgu Bilig gibi Türk edebiyatının ilk döneminden günümüze kadar ulaşabilen edebiyatımızın önemli eserlerindendir. Edebiyatımız içinde önemli bir yere sahiptir. Eser, okuyanların rahatlıkla anlayabileceği şekilde yazılmıştır.

Peygamber (sav) demiştir ki: “İlim Çin’de bile olsa isteyin.”

Bilgili, bilginin peşinden gider

Ey dost, bilginin tadını bilgili bilir

Bilgi bildirir insana bilginin kadrini

Bilgisiz odun ne yapsın bilgiyi

Bilgisize hak söz tatsız gelir

Ona öğüt ve nasihat yararsızdır.

Türlü kirler yıkanmakla arınır

Cahillik yıkamakla arınmayan bir kirdir

Bilgili kişi her işin olurunu bilir

Bilerek yapar işini ve pişman olmaz

Ne türlü iş yaparsa yapsın bilgisize düşen

Pişmanlıktır, bundan başka payı olmaz

Bilgili gerekli sözü söyler

Gereksiz sözünü gömüp gizler

Bilgisiz ne derse anlamadan söyler

Onun kendi dili kendi başını yer

Bilgiyle bilinir yaratan Tanrı

Bilgisizlik içinde hayır yok dedi

Bilgisizlikten birçok halk

Kendi eliyle put yapıp, Tanrım bu dedi

Bilgili sözü öğüt, nasihat ve edeptir

Bilgiliyi hem Acem hem Arap övmüştür

Davarsız için bilgi tükenmez davardır

Hesapsız için bilgi bozulmaz hesaptır

Peygamber (sav) demiştir ki: “Dünya sevgisi her hatanın başıdır.”

Dünya bazen peçesini bir görümlük açar

Kucaklayacak gibi kollarını açar ama hemen kaçar

Yazınki bulut gibi ya da düş gibidir hali

Durmadan geçer baht ya da kuş gibi uçar

Peygamber (sav) demiştir ki: “Allah tevazu göstereni yükseltir, kibirleneni rezil eder.”

Ey mal sahibi, cömert ve iyi insan

Tanrı verdiyse sana, sende ver

Toplayıp vermeyendir yerilen, sövülen

Nice toplarsan topla, helalinden vereceksen

Tabiatların en iyisi, adetlerin en ayıpsızı

Cömertliktir bunu bil, cimrilik çirkindir

Ellerin en kutlusu veren eldir

Alıp da vermeyen el kutsuz eldir

Cimrilik ilaçla sağaltılamayacak bir hastalıktır

Vermeye gelince cimrinin eli çok sıkıdır

Yığmakla gözü doymaz aç gözlü cimrinin

Kuldur mala, malı onun efendisidir

Halk içinde en iyisi cömert insandır

Cömertlik şeref, ikbal ve cemali arttırır

İnsanlar arasında sevilmek istersen

Cömert ol, cömertlik seni sevdirir

Cimri nekes ve utanmazdır, malının bekçisidir

Yığar, yemez, içmez, sıkı tutar onu

Dostuna tuz bile tattırmaz esenliğinde

Ölür, kalır malı, sonunda yer düşmanı

Yine bir gerekli sözüm var sana

Söyleyeyim onu, kulak ver bana   

O söz şudur: Kibrini başından atıp

Tevazunu sıkı tut, sarıl ona

Kibir bütün dillerde yerilen bir tavırdır

Tavırların en iyisi alçak gönüllülüktür

O er ki büyüklendi: “Ben ben” dedi

Onu ne halayık ne Halik sever

Dünya malını kazananların tümü

Yiyemeden gitti, gör hallerini

Dişisi kalıp başka bir erkekle

Onunla yatıp verir bedenini

Tekebbür libasını giyinip çok salınma

Halk içinde dilini sürçme, göğsünü kabartma

Müminliğin nişanı tevazudur

Eğer müminsen tevazu göster

Tevazu göstereni yüceltir Tanrı

Kibirleneni indirir aşağı

Büyüklenme sakın, büyük olan bir Tanrı

“Büyüklük benimdir, siz üzerinize almayın” dedi

Peygamber (sav) demiştir ki: “Haris mahrumdur.”

Haris, dünya malını toplar ama doymaz

Sahibi yaşlanır ama harislik kocamaz

Haris insan harisliğini

Ölüm toprak altına girmeden bırakamaz

Haris mal toplamaktan yorulup usanmaz

Harislik hastalığının ilacını bilen var mı

Bir söz var: Verilse eğer bir ademe

İki pul dinar, o onu on pul yapar

Peygamber’imizin (sav) bu anlamda bir sözü vardır: “Ademoğlunun altınla dolu iki vadisi olsaydı, muhakkak üçüncüsünü de isterdi.”

Ey hırs sahibi harislik nene gerek

Deyiver bana bu neyine gerek

Darsa da bolsa da yazıldı rızkın

Harislik bunu daha iyi mi yapacak

Peygamber (sav) demiştir ki: “Allah’ın emirlerine saygılı olunmalı ve yarattıklarına şefkat gösterilmelidir.”

Sana cefa edeni vefayla yanıtla

Arıtılmaz nice yıkasın kan kanla

Yenilecek aşını insanlara yedir

Giyilecek kıyafeti çıplağa giydir

Zor, zahmet yükleme başkalarına

Başkasından gelen zahmete dayan

Kötülük yapanı iyilikle karşıla

Keremin başı budur, bunu iyi bil

Eğer birinden sana bir iyilik gelirse

Onu bol bol öv ve iyiliğini dile

Kusurlu kişinin kusurunu gider

Düşmanlığın kökünü kazıp kes, götür

Alevlenirse tutuşup gazap, kin ateşi

Yumuşaklık suyunu dök, o ateşi söndür

Bu Peygamber (sav) sözüdür: “Bin dost az ve bir düşman çoktur.”

İnsan ne kadar uyanık olsa da bir hata yapar

Ne kadar hünerli olsa da bir ayıbı olur

Bu bir ayıptan ötürü baş kesen

Bulamaz dünyada yaşayan insan

Yaşa iyi eylemlerle gönüller alıp

Kötülükten kendini bir yana çekip

İşini düşünüp taşınarak yap

Gerekli mi gereksiz mi iyice bilip

Ne iş çıkarsa karşına iyice incele

O işin enini sonunu düşün

Sonunda seveceksen gönül ver ona

Pişman olacaksan önceden sakın

İnsanların hayrı şerri lafla geçmez

İyi ya da kötü işin yanıtı gecikmez

Ey kötülük yapıp iyilik uman

Diken eken insan üzüm biçemez