Eski Ramazanlarımızı süsleyen onca güzellik arasından pek çoğu bugün unutuldu gitti. Ramazan iklimi ve medeniyeti, bizim kültürümüzde camilerde başlayıp, camilerde nihayet bulan bir yere sahiptir. Öyle ki dışını süsleyen mahyasıyla, ramazanlık kurulan çadırlarıyla, içini süsleyen mukabelesiyle, teravihleriyle, ilahileriyle, kasideleriyle, itikâf ibadetiyle ayrı bir güzellikler mevsimidir.
RAMAZANI KARŞILAYAN VE UĞURLAYAN İLAHİLER
Eskiden her güne bir ilahinin, görevlilerin güzel Kur’an okumakta, musikide yarış ettikleri, en güzel eserlerin seslendirildiği teravihlerimiz, bugün artık kontrolden çıkmış hız yarışına dönmüş gibi gözükmektedir. Hâlbuki bu işin özünde ibadet vardır, kulluk vardır ve de bunu süsleyen ruha sürûr ve neş’e veren ilahiler, kasideler olmalıdır. Hâsılı Ramazan-ı Şerif bütün heyecanı, güzelliği ile camilerde yaşanmıştır ve yaşanıyor.
Üç aylar diye tabir edilen aylar bizim kültürümüzde hürmeten, yanına hep “Şerif” eklenerek, ifade edilmiştir. Receb-i Şerif, Şaban-ı Şerif ve Ramazan-ı Şerif. Ve hazırlıklar sadece Ramazan-ı Şerif’le saklı kalmamış, bugün unutulan Temcid ve Münâcât adı verilen musiki formlarıyla Receb-i Şerif’ten başlanılarak her gün minarelerden tevhide çağıran, duaya çağıran besteler okunmuştur. Öyle ki, minarelerden okunan Temcidler sadece üç aylara mahsustur ve Ramazan’ın son teravih gecesine kadar devam eder. Bugün bunlar maalesef yok.
Bunun dışında birbirinden farklı makamların eşliğinde namazların kılındığınıve namazların aralarını süsleyen ilahilerle ayrı bir hava oluştuğunu ve adeta farklı makamlarda farklı güzellik sunmak için İmam ve Müezzinlerin yarıştığını eski metinlerden okuyoruz. (Merak edenler bu iki esere bakabilirler: Süheyl Ünver, Bir Ramazan Binbir İstanbul, haz. İsmail Kara, Kitabevi yay. 1997; Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey, İstanbul’da Ramazan Mevsimi, Haz. Ali Şükrü Çoruk, Kitabevi, 1998)
Ramazanıkarşılama ilahilerinden bir demet sunalım:
Acemaşiran İlahi
Donandı her yer kandiller ile
Doldu câmiler (efendim) mü’minler ile
Zikr ü tesbihler saf diller ile
Sana eylerler (efendim) şehr-i Ramazan
Hoş safâ geldin(efendim) şehr-i Ramazan
Rast İlahi
Aziz Mahmut Hüdâî
Nur ile doldu yine kevn ümekân
Geldi hoş lûtf ile şehr-i Ramazan
Zeyn olup açıldı ebvâb-ıcinân.
Geldi hoş lûtf ile şehr-i Ramazan
Mâsiva hubbun aradan çıkagör
Zât-ı bî-çüne Hüdâî eregör
Bezm-i vahdette Safâlar süregör
Geldi hoş lûtf ile şehr-i Ramazan
Karşılama İlâhisi
Derviş Yunus
Safâ geldin izzet ile
Dâhi azim nimet ile
Mü’minlere rahmet ile
Şehr-i Ramazan merhaba
Mü’minlerin bayramıdır
Bu ayların sultanıdır
Hakk’ın bize fermanıdır
Şehr-i Ramazan merhaba
Derviş Yunus sever özden
Kanlı yaşlar döker gözden
Hoşnud olsun cümlemizden
Şehr-i Ramazan merhaba
Bestenigârİlâhi
Ahmet Remzi Akyürek
Mü’minlerin bayramıdır
Geldi yine şehr-i sıyâm
Bil ki Hüdâ’nın nâmıdır
Geldi yine şehr-i sıyâm
Kur’an oku eyle salât
İfâ edilsin hem zekât
Hayr etmenin zamanıdır
Geldi yine şehr-i sıyâm
Remzi hakîkî sâim ol
Ağyârı terk et yâri bul
Bayramların bayramıdır
Geldi yine şehr-i sıyâm
Sayısız örnekleri olan karşılama ilahileri Ramazanın yarısından sonra yerini hüzüne ve yavaş yavaş uğurlamaya bırakır:
Hüzzâmİlâhi
HacıMuzaffer Özak (Aşkî)
Hakk emrini ettik edâ
Nefsimizi kıldık fedâ
Kavuştursun bizi Hüdâ
Şehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
Oruç mü’minin baştâcı
Dertli gönüller ilacı
Firkatinse gayet acı
Şehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
Gafletimiz ma’zûr olsun
Günahımız mağfûr olsun
İmanımız ma’mûr olsun
Şehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
Aşkî’nin budur niyâzı
Ki olasın ondan râzı
Bağışla gel çâre-sâzı
Şehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
Acemaşiran İlahi
İsmail Hakkı Bey
Elvedâ şehr-i saâdet elvedâ
Elvedâ senden şefâat elvedâ
Bizleri mahzûn edüp terk etme sen
Elvedâ lûtf-i inâyet elfirak
Acemaşîrânİlâhi
Üftâde Hazretleri
Ey dostlarım ağlaşalım
Oruç ayı gitti yine
Hasret ile inleşelim
Oruç ayı gitti yine
İr nûr idi Hakk’dan gelip
Yere göğe nuru dolup
Sadıkların elin alup
Oruç ayı gitti yine
Etmiş idi ahde vefâ
Vermiş idi cana safâ
Olmuş idi derde şifâ
Oruç ayı gitti yine
Üftâde’yi şâd eyleyen
Mü’minleri yâd eyleyen
Kaygudan âzâd eyleyen
Oruç ayı gitti yine
Bu arada onbir ayın sultanının içinde saklı olan bin aydan hayırlı kadir gecesi de unutulmaz:
Kâdir Gecesi İlâhisi
İndi Kur’an sende ey Kadri güzel
Leyle-i Kadrinde ey Kadri güzel
Gitti ey tekbir u tehlîli güzel
Elvedâ gitti mübarek Ramazan
Rast İlâhi
Hacı Muzaffer Özak (Aşkî)
Sure-i Kadr’de Hakk celle âlâ
Kadrini bildirdi Kadir Gecesi
Lütfuyla fazlıyla ol yüce Mecla
Kulunu güldürdü Kadir Gecesi
O gece eyledi Kur’an-ıinzâl
O gece eyledi Cibrîl-i irsâl
Selamlar gönderdi Rabbi müte’al
Gözyaşın dindirdi Kadir Gecesi
“Bin aydan hayırlı bilin” buyurdu
Kâdir’in kadrini bize duyurdu
Mü’mini kâfiri nûra doyurdu
Rahmete erdirdi Kadir Gecesi
Ey Aşkî! Kadrini bil de şükr eyle
Başını secdeye koy da zikr eyle
Rabb’inin ihsânı nedir fikr eyle
Ateşi söndürdü Kadir Gecesi
Ramazan İlahilerini Dİnlemek için:
http://www.dunyabizim.com/video.php?id=40
http://www.dunyabizim.com/video.php?id=38
http://www.dunyabizim.com/video.php?id=39
Kâmil Büyüker ne güzel derledi, haber etti
