Eski Ramazanlarımızı süsleyen onca güzellik arasından pek çoÄŸu bugün unutuldu gitti. Ramazan iklimi ve medeniyeti, bizim kültürümüzde camilerde baÅŸlayıp, camilerde nihayet bulan bir yere sahiptir. Öyle ki dışını süsleyen mahyasıyla, ramazanlık kurulan çadırlarıyla, içini süsleyen mukabelesiyle, teravihleriyle, ilahileriyle, kasideleriyle, itikâf ibadetiyle ayrı bir güzellikler mevsimidir.
RAMAZANI KARÅžILAYAN VE UÄžURLAYAN Ä°LAHÄ°LER
Eskiden her güne bir ilahinin, görevlilerin güzel Kur’an okumakta, musikide yarış ettikleri, en güzel eserlerin seslendirildiÄŸi teravihlerimiz, bugün artık kontrolden çıkmış hız yarışına dönmüÅŸ gibi gözükmektedir. Hâlbuki bu iÅŸin özünde ibadet vardır, kulluk vardır ve de bunu süsleyen ruha sürûr ve neÅŸ’e veren ilahiler, kasideler olmalıdır. Hâsılı Ramazan-ı Åžerif bütün heyecanı, güzelliÄŸi ile camilerde yaÅŸanmıştır ve yaÅŸanıyor.
Üç aylar diye tabir edilen aylar bizim kültürümüzde hürmeten, yanına hep “Åžerif” eklenerek, ifade edilmiÅŸtir. Receb-i Åžerif, Åžaban-ı Åžerif ve Ramazan-ı Åžerif. Ve hazırlıklar sadece Ramazan-ı Åžerif’le saklı kalmamış, bugün unutulan Temcid ve Münâcât adı verilen musiki formlarıyla Receb-i Åžerif’ten baÅŸlanılarak her gün minarelerden tevhide çağıran, duaya çağıran besteler okunmuÅŸtur. Öyle ki, minarelerden okunan Temcidler sadece üç aylara mahsustur ve Ramazan’ın son teravih gecesine kadar devam eder. Bugün bunlar maalesef yok.
Bunun dışında birbirinden farklı makamların eÅŸliÄŸinde namazların kılındığınıve namazların aralarını süsleyen ilahilerle ayrı bir hava oluÅŸtuÄŸunu ve adeta farklı makamlarda farklı güzellik sunmak için Ä°mam ve Müezzinlerin yarıştığını eski metinlerden okuyoruz. (Merak edenler bu iki esere bakabilirler: Süheyl Ünver, Bir Ramazan Binbir Ä°stanbul, haz. Ä°smail Kara, Kitabevi yay. 1997; Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey, Ä°stanbul’da Ramazan Mevsimi, Haz. Ali Åžükrü Çoruk, Kitabevi, 1998)
Ramazanıkarşılama ilahilerinden bir demet sunalım:
AcemaÅŸiran Ä°lahi
Donandı her yer kandiller ile
Doldu câmiler (efendim) mü’minler ile
Zikr ü tesbihler saf diller ile
Sana eylerler (efendim) ÅŸehr-i Ramazan
HoÅŸ safâ geldin(efendim) ÅŸehr-i Ramazan
Rast Ä°lahi
Aziz Mahmut Hüdâî
Nur ile doldu yine kevn ümekân
Geldi hoÅŸ lûtf ile ÅŸehr-i Ramazan
Zeyn olup açıldı ebvâb-ıcinân.
Geldi hoÅŸ lûtf ile ÅŸehr-i Ramazan
Mâsiva hubbun aradan çıkagör
Zât-ı bî-çüne Hüdâî eregör
Bezm-i vahdette Safâlar süregör
Geldi hoÅŸ lûtf ile ÅŸehr-i Ramazan
Karşılama Ä°lâhisi
DerviÅŸ Yunus
Safâ geldin izzet ile
Dâhi azim nimet ile
Mü’minlere rahmet ile
Åžehr-i Ramazan merhaba
Mü’minlerin bayramıdır
Bu ayların sultanıdır
Hakk’ın bize fermanıdır
Åžehr-i Ramazan merhaba
DerviÅŸ Yunus sever özden
Kanlı yaÅŸlar döker gözden
HoÅŸnud olsun cümlemizden
Åžehr-i Ramazan merhaba
BestenigârÄ°lâhi
Ahmet Remzi Akyürek
Mü’minlerin bayramıdır
Geldi yine ÅŸehr-i sıyâm
Bil ki Hüdâ’nın nâmıdır
Geldi yine ÅŸehr-i sıyâm
Kur’an oku eyle salât
Ä°fâ edilsin hem zekât
Hayr etmenin zamanıdır
Geldi yine ÅŸehr-i sıyâm
Remzi hakîkî sâim ol
AÄŸyârı terk et yâri bul
Bayramların bayramıdır
Geldi yine ÅŸehr-i sıyâm
Sayısız örnekleri olan karşılama ilahileri Ramazanın yarısından sonra yerini hüzüne ve yavaÅŸ yavaÅŸ uÄŸurlamaya bırakır:
HüzzâmÄ°lâhi
HacıMuzaffer Özak (AÅŸkî)
Hakk emrini ettik edâ
Nefsimizi kıldık fedâ
KavuÅŸtursun bizi Hüdâ
Åžehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
Oruç mü’minin baÅŸtâcı
Dertli gönüller ilacı
Firkatinse gayet acı
Åžehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
Gafletimiz ma’zûr olsun
Günahımız maÄŸfûr olsun
Ä°manımız ma’mûr olsun
Åžehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
AÅŸkî’nin budur niyâzı
Ki olasın ondan râzı
Bağışla gel çâre-sâzı
Åžehr-i Ramazan elvedâ
Ey mâh-ı gufran elvedâ
AcemaÅŸiran Ä°lahi
İsmail Hakkı Bey
Elvedâ ÅŸehr-i saâdet elvedâ
Elvedâ senden ÅŸefâat elvedâ
Bizleri mahzûn edüp terk etme sen
Elvedâ lûtf-i inâyet elfirak
AcemaÅŸîrânÄ°lâhi
Üftâde Hazretleri
Ey dostlarım ağlaşalım
Oruç ayı gitti yine
Hasret ile inleÅŸelim
Oruç ayı gitti yine
Ä°r nûr idi Hakk’dan gelip
Yere göÄŸe nuru dolup
Sadıkların elin alup
Oruç ayı gitti yine
EtmiÅŸ idi ahde vefâ
VermiÅŸ idi cana safâ
OlmuÅŸ idi derde ÅŸifâ
Oruç ayı gitti yine
Üftâde’yi ÅŸâd eyleyen
Mü’minleri yâd eyleyen
Kaygudan âzâd eyleyen
Oruç ayı gitti yine
Bu arada onbir ayın sultanının içinde saklı olan bin aydan hayırlı kadir gecesi de unutulmaz:
Kâdir Gecesi Ä°lâhisi
Ä°ndi Kur’an sende ey Kadri güzel
Leyle-i Kadrinde ey Kadri güzel
Gitti ey tekbir u tehlîli güzel
Elvedâ gitti mübarek Ramazan
Rast Ä°lâhi
Hacı Muzaffer Özak (AÅŸkî)
Sure-i Kadr’de Hakk celle âlâ
Kadrini bildirdi Kadir Gecesi
Lütfuyla fazlıyla ol yüce Mecla
Kulunu güldürdü Kadir Gecesi
O gece eyledi Kur’an-ıinzâl
O gece eyledi Cibrîl-i irsâl
Selamlar gönderdi Rabbi müte’al
Gözyaşın dindirdi Kadir Gecesi
“Bin aydan hayırlı bilin” buyurdu
Kâdir’in kadrini bize duyurdu
Mü’mini kâfiri nûra doyurdu
Rahmete erdirdi Kadir Gecesi
Ey AÅŸkî! Kadrini bil de ÅŸükr eyle
Başını secdeye koy da zikr eyle
Rabb’inin ihsânı nedir fikr eyle
AteÅŸi söndürdü Kadir Gecesi
Ramazan Ä°lahilerini DÄ°nlemek için:
http://www.dunyabizim.com/video.php?id=40
http://www.dunyabizim.com/video.php?id=38
http://www.dunyabizim.com/video.php?id=39
Kâmil Büyüker ne güzel derledi, haber etti
